Zal Noord-Korea nucleaire technologie verkopen?

De voorbije jaren heeft Noord-Korea miljoenen dollars verdiend met de export van wapens en raketten, maar ook met andere activiteiten zoals drugsmokkel, de handel in de bedreigde diersoorten en namaakgoederen.

Maar er zijn maar een handvol gevallen waarbij die netwerken ook werden gebruikt voor de export van nucleaire technologie of materialen naar andere staten. Zo zouden Noord-Koreaanse ingenieurs betrokken zijn bij de Pakistaanse productie van krytrons, waarschijnlijk in de jaren negentig. Krytrons worden gebruikt om de nucleaire ontploffing in gang te zetten.

Later in de jaren negentig zou Noord-Korea cilinders met laag verrijkt uraniumhexafluoride (UF6) uitgevoerd hebben naar Pakistan, waar ze door de beruchte proliferator A.Q. Khan doorgesluisd werden naar Libië. UF6 is een gas dat gebruikt wordt voor de productie van hoogverrijkt uranium, bestemd voor wapens.

Het meest opvallende geval kwam aan het licht in 2007, nadat Israëlische jets een fabriek in Syrië hadden gebombardeerd. Volgens de Amerikaanse overheid ging het om een ‘geheime nucleaire reactor’ die in staat was om plutonium te produceren en die gebouwd zou zijn met de hulp van Noord-Korea. De Amerikaanse inlichtingendiensten wezen op de grote gelijkenissen tussen de reactor en de Noord-Koreaanse Yongbyon reactor. Er was ook sprake van een niet verder omschreven "vracht" die vanuit Noord-Korea vervoerd was naar de site in 2006.

Online advertentie

Meer recent is een VN-rapport over een Noord-Koreaanse poging om lithium-6 te verkopen, een isotoop die gebruikt wordt in de productie van een thermonucleair wapen. Die poging zou verband houden met een Noord-Koreaans staatsbedrijf met de naam “Green Pine Associated Corporation.” De Verenigde Naties bevroren de bezittingen van het bedrijf in 2012 en legden een reisverbod op voor de individuen die ermee werden geassocieerd .

In de online advertentie voor de stof werd een Koreaan genoemd die in China woont en vroeger diplomatieke status had. Maar de contactgegevens bleken niet te kloppen: het adres en telefoonnummer bleken vals. De verkoper was wel bereikbaar via het online platform waar de advertentie was geplaatst.

Het verhaal doet verschillende vragen rijzen. Wilde Noord-Korea een testballonnetje oplaten en de internationale reacties op toekomstige verkopen testen? Of wilde het land er daadwerkelijk mee kenbaar maken dat het overtollige materialen en goederen wil verkopen? Of ging het gewoon om een eenmalige anomalie, eerder dan een doordachte strategie?

Weinig kopers

In de weinige publieke verklaringen die Noord-Korea heeft afgelegd over het onderwerp, ontkende het land meestal dat het van plan is om nucleaire technologie te exporteren.

In 2006 bijvoorbeeld stelde het Noord-Koreaanse ministerie van Buitenlandse Zaken dat het "elke nucleaire transfer strikt zou verhinderen". Ook de VN-sancties verbieden de export van nucleaire technologie, maar dat maakt weinig indruk op het Noord-Koreaanse regime.

Wel is duidelijk dat veel van de vroegere klanten van Pyongyang, of van de landen die interesse hadden, dat nu niet meer zijn.

– Syrië is al jaren in een chaotische burgeroorlog verwikkeld. Sinds het bombardement van de reactor in 2007, heeft het land weinig blijk gegeven van interesse in nucleaire wapens.

– Ook Libië, dat afzag van nucleaire ambities in 2003, gaat door een turbulente periode na de implosie van het regime in 2011

– Iran sloot een nucleair akkoord in 2015 en beloofde het nucleaire programma te beperken in ruil voor een versoepeling van de sancties. Als het zich aan die sancties houdt, hoeft het niet op zoek te gaan naar clandestiene aankopen. Hoewel sommige analisten speculeren over nucleaire transfers tussen Noord-Korea en Iran, is er geen publiek bewijs voor die theorie. Het is onduidelijk in welke mate het Iranakkoord de regering-Trump zal overleven, en wat de gevolgen op langere termijn zullen zijn voor het Iraanse programma en ander landen in de regio die nucleaire technologie zoeken.

– Myanmar, een ander land dat zonder bewijzen beschuldigd is van samenwerking met het Noord-Koreaanse programma, ondergaat politieke veranderingen en heeft inspanningen gedaan om de import van Noord-Koreaanse wapens te verminderen.

Met andere woorden: het is onduidelijk wie de Noord-Koreaanse nucleaire technologie zou kopen, als er al iemand is. Toch hebben we maar beter aandacht voor het nachtmerrie-scenario van Noord-Korea dat aan de hoogste bieder verkoopt.

Het zou niet de eerste keer zijn dat een clandestiene aankoper van nucleaire technologie zich ontpopt tot verkoper. De Pakistaanse kerngeleerde A.Q. Khan, die in de jaren zeventig en tachtig vooral op zoek was naar nucleaire technologie, verlegde de focus in de jaren negentig en tweeduizend naar verkopen aan Iran, Libië en Noord-Korea. Dat resulteerde in de verkoop van verrijkingstechnologie en zelfs wapenontwerpen, en betekende enkele grote tegenslagen voor de non-proliferatie.

Na de ontdekking van het netwerk-Khan ontwikkelden de VN strengere controles en investeerde ze in betere capaciteit om transporten te detecteren, inspecteren en tegen te houden. De internationale gemeenschap is beter voorbereid, maar er blijven nog heel wat uitdagingen om clandestiene handel in nucleair materiaal te verhinderen.

Bron: The Conversation