Waarom we ons zorgen moeten maken om het coronavirus (OPINIE)

Het coronavirus – dat als eerste uitbrak in Wuhan in China – verspreidt zich snel in Azië. Meer dan driehonderd mensen zijn inmiddels besmet en vier stierven er aan de griepachtige ziekte (inmiddels zijn er meer dan vierhonderd infecties en negen doden gerapporteerd, IPS).

Het was bekend dat het virus van dieren op mensen kon overgaan, en nu dat het ook tussen mensen overgedragen kan worden.

Spaanse griep

De snelle verspreiding herinnert ons eraan dat de nationale veiligheid bedreigd wordt als een pathogeen binnen 36 uur van een afgelegen dorp naar grote steden op alle continenten kan reizen. Wereldwijde gezondheidsmaatregelen moeten daarom dezelfde prioriteit krijgen als nationale veiligheid.

Uitbraken van infectieziekten zijn niet nieuw. In 1918 infecteerde de Spaanse griep 500 miljoen mensen wereldwijd (een derde van de wereldbevolking destijds). Er vielen 20 tot 50 miljoen doden.

De ebola-uitbraak in Liberia, Guinee en Sierra Leone infecteerde 28.000 mensen. Meer dan 11.000 mensen overleden. Toen de uitbraak in West-Afrika uiteindelijk onder controle was, had dat de drie landen samen 2,8 miljard dollar gekost.

Vliegverkeer

Infectieziekten zijn nog steeds een groot probleem. Recentelijk overleden 2236 mensen aan ebola in de Democratische Republiek Congo, en meer dan 6000 aan mazelen.

Gezien het gemak waarmee wereldburgers tegenwoordig de wereld rond kunnen reizen, is het zaak altijd voorbereid te zijn op uitbraken van ziekten. De vraag is niet meer of die er zullen zijn, maar wanneer.

Dagelijks miljoenen passagiers

Wereldwijd vervoeren 100.000 vliegtuigen dagelijks miljoenen passagiers van de ene naar de andere stad. Op flightradar24.com is te zien hoe landen met elkaar verbonden zijn.

Internationale grenzen beschermen niet tegen infectieziekten. Regeringen, gezondheidsinstituten, steden en dorpen, de private sector en andere partijen moeten dus snel reageren om te voorkomen dat een uitbraak zich verspreidt.

Vier interventies zijn daarbij van belang.

Screening bij de grens

Als eerste moeten mensen bij internationale grensovergangen intensiever gescreend worden met thermische camera’s. Dat moet gelden voor iedereen los van status.

In 2015 heeft de wereldwijde gezondheidswereld geleerd wat er kan gebeuren als bijvoorbeeld diplomaten uitgezonderd worden. Advocaat Patrick Sawyer mocht toen vrij van Monrovia naar Lagos reizen, terwijl hij al geïnfecteerd was met ebola. Zijn komst leidde tot een korte ebola-uitbraak in Nigeria, die uit de hand had kunnen lopen als de autoriteiten en gezondheidsorganisaties niet snel gereageerd hadden.

Los van internationale luchtvaartgrenzen, hebben veel landen poreuze en slecht gecontroleerde landgrenzen. Grensdorpen moeten daarom goed geïnformeerd worden over uitbraken, de symptomen van ziekten en wie ze moeten bellen als zich verdachte gevallen voordoen.

Nepnieuws

Als tweede moeten de autoriteiten voorbereid zijn op de verspreiding van nepnieuws over infectieziekten. Ze moeten proactief de juiste informatie verspreiden om dit tegen te gaan. Voorlichting is erg belangrijk, vooral nu er een uitbraak gaande is. Mensen zijn angstig en daardoor vatbaar voor nepnieuws.

Nationale gezondheidsinstanties moeten de leiding nemen en via tv, radio, Facebook, Twitter, Instagram, WhatsApp en lokale initiatieven de bevolking informeren.

Baden in zout water

De verspreiding van fake news tijdens de ebola-uitbraak in Nigeria in 2015 had tot gevolg dat mensen gingen baden in zout water, omdat ze geloofden dat ze daardoor niet besmet zouden raken. Dat nepnieuws veroorzaakte twee doden.

Als derde moeten regeringen in samenwerking met gezondheidsinstanties speciale centra benoemen waar verdachte gevallen terecht kunnen. Daar moeten ook de juiste medicijnen voorhanden zijn.

Er mag geen verwarring zijn over de locatie waar iemand met verdachte symptomen naartoe moet. Doet zich een geval voor in een ziekenhuis, dan moet deze persoon direct overgebracht worden naar het juiste ziekenhuis om verdere verspreiding te voorkomen.

Voorbereid zijn

In 2015, bij de evaluatie van de ebola-uitbraak in West-Afrika, hoorde ik uit de eerste hand hoe schadelijk het kan zijn als beveiligingsmedewerkers van ziekenhuizen niet goed geïnformeerd zijn. Bij het Saint John of God Hospital in het district Port Loko in Sierra Leone leidde de verkeerde afhandeling van een ebola-geval door een beveiligingsmedewerker tot de dood van tien gezondheidswerkers.

Als vierde moeten alle regeringen investeren in voorbereiding op epidemieën. Dat is niet goedkoop, maar bespaart uiteindelijk kosten. Het Nigeriaanse Centre for Disease Control schat dat het in Nigeria 40 cent per persoon kost om voorbereid te zijn op epidemieën.

Dat is 80 miljoen dollar op een bevolking van 200 miljoen mensen. Breekt er een pandemie uit en deze voorbereidingen zijn niet getroffen, dan lopen de kosten voor het land op tot 9,6 miljard per jaar, volgens de International Working Group on Financing Preparedness.

Davos

Elk land moet een financieel plan hebben en ervoor zorgen dat de nationale gezondheidsinstituten budget hebben voor preventie, diagnose en reactie op infectieziekten.

Het Wereld Economisch Forum in Davos is een goede gelegenheid voor ondernemers om met overheden te bespreken welke rol zij hierin kunnen spelen qua financiering. Ook zakelijk gezien heeft dit nut, het beschermt hun investeringen.

De uitbraak van het coronavirus vindt plaats tijdens het Chinese Nieuwjaar. Miljoenen mensen bezoeken dan hun familie en reizen naar het buitenland, wat de huidige dreiging wereldwijd zeer serieus maakt. Landen moeten daarom dringend samenwerken om deze uitbraak in te perken.