Voor immigranten zonder papieren is de dokter in Amerika onbetaalbaar

“Het maakt me bang te bedenken wat er zou gebeuren als ik ziek zou worden, gezondheidszorg is hier immers erg duur”, vertelt Jorge via videoverbinding. Uit angst dat hij opgespoord en gedeporteerd zou kunnen worden door de Amerikaanse immigratiediensten wil hij niet dat zijn achternaam gepubliceerd wordt. 

Jorge verliet zijn geboorteland El Salvador, het kleinste van de Midden-Amerikaanse landen, meer dan tien jaar geleden. Hij migreerde naar de Verenigde Staten op zoek naar een betere toekomst voor zichzelf. 

Amerikaanse droom

“Ik werd aangetrokken door de Amerikaanse droom, maar die droom is nu een soort nachtmerrie”, zegt hij, zittend naast zijn bed in de kleine kamer waar hij woont, in de stad Silver Spring in de oostelijke staat Maryland. 

Zonder verblijfspapieren moet de voormalige leerkracht genoegen nemen met een slechtbetaalde baan bij een bedrijf dat groenten, granen en andere voedingsmiddelen verdeelt via het internet. Hij verdient er 13 dollar per uur.

“In feite voel ik hier een vreemde pijn”, zo wijst Jorge zijn arm aan. Volgens hem is de pijn waarschijnlijk te wijten aan de lange uren die hij in een koelkamer doorbrengt, bij een temperatuur van 4 graden Celsius. 

11 miljoen zonder verblijfspapieren 

Veel van de naar schatting elf miljoen immigranten zonder papieren die in de Verenigde Staten wonen worstelen net als Jorge met de harde realiteit dat ze hun leven op het spel zetten door uit ziekenhuizen weg te blijven. Dat doen ze om twee redenen. 

Ten eerste omdat ze weten dat gezondheidszorg zelfs voor staatsburgers onbetaalbaar kan zijn, laat staan voor de mensen zonder papieren die geen goedbetaalde banen hebben en over het algemeen niet in aanmerking komen voor hulpprogramma’s van de overheid zoals Medicaid. Daarnaast mijden ze ziekenhuizen uit angst dat de immigratieautoriteiten ze daar kunnen oppakken. 

“De angst is niet ongegrond, er zijn gevallen bekend van ziekenhuizen die patiënten verklikken bij de immigratiediensten”, zegt Emilio Amaya, directeur van het San Bernardino Community Service Center, een Californische immigrantenorganisatie. “We kunnen niet zeggen dat dit standaard gebeurt, het gaat om geïsoleerde gevallen, vooral in de steden aan de grens met Mexico.”

“Over het algemeen is toegang tot medische zorg, ongeacht de migratiesituatie, ingewikkeld en duur”, voegt Amaya er nog aan toe. Nóg moeilijker wordt het voor immigranten zonder papieren, om voorgenoemde redenen. 

Gezondheid op het spel

Toch worden er in sommige staten van het land, zoals Californië, positieve stappen gezet in de richting van meer inclusie voor immigranten zonder papieren, zegt Amaya, zelf een immigrant uit Mexico. Een paar jaar geleden werd het in Californië mogelijk voor jongeren tot 26 jaar om, ongeacht hun immigratiestatus, in aanmerking te komen voor Medicaid, een gezondheidszorgprogramma voor lage inkomens. 

En vorig jaar werd een wet goedgekeurd die medische dekking geeft aan 55-plussers, ook die zonder verblijfspapieren. “Op dit moment ijveren we ervoor om dit uit te breiden naar iedereen, ongeacht hun leeftijd”, aldus Amaya. In andere staten, zoals Texas, Alabama, Tennessee en de Carolina’s, is de toegang tot medische zorg voor mensen zonder papieren echter onbestaand. 

Ook de regering van Democratisch president Joe Biden belooft gezondheidszorg betaalbaarder te maken. Ondertussen trachten organisaties zoals die van Amaya in de bres te springen. “Al jaren runnen we een campagne genaamd Salud para Todos, die iedereen, ongeacht hun immigratiestatus, toegang geeft tot openbare gezondheidsdiensten.”

Ongebreideld kapitalisme 

De meeste van de elf miljoen immigranten zonder papieren in de Verenigde Staten komen uit vier landen: Mexico en de Midden-Amerikaanse landen Guatemala, El Salvador en Honduras, die gebukt gaan onder hoge werkloosheid, onveiligheid en gebrek aan onderwijs en huisvesting. Vorig jaar hielden de Amerikaanse autoriteiten aan de grens met Mexico meer dan 1,7 miljoen migranten tegen, dit jaar wordt allicht de 2 miljoen overschreden. 

De Verenigde Staten, het rijkste en machtigste land ter wereld, hebben een gezondheidssysteem dat wordt gedomineerd door de commerciële visie van grote verzekeringsmaatschappijen. Rijke landen spenderen ongeveer 10 procent van hun bbp aan gezondheidszorg, in de VS loopt dat op tot 17 procent, het hoogste percentage ter wereld. 

“Hier treft men het meest ongebreidelde kapitalisme, in al zijn glorie”, zegt Jorge. We spreken hem op een donderdagavond om 19 uur; om 5 uur ’s ochtends begint zijn werkdag die wel 14 uur kan duren.

Een arm en een been

Wie geen werkgever heeft die een medische verzekering biedt, of begunstigde is van programma's zoals Medicaid, moet de kosten van een medische behandeling helemaal alleen dragen – en het kan een arm en een been kosten.

“Een nacht in een ziekenhuis kan, afhankelijk van de toestand, vijf- tot tienduizend dollar kosten”, zegt Amaya. Een operatie kost al snel vijftig- tot honderdduizend dollar, “en iemand met kanker eindigt met een half miljoen dollar aan schulden”, voegt hij eraan toe.

Medische hulp verplicht 

Ziekenhuizen zijn wettelijk verplicht om eenieder, ongeacht zijn of haar immigratiestatus, medische hulp te verlenen. Wie geen privépolis of medische dekking heeft en met een rekening van enkele duizenden dollars zit, krijgt de mogelijkheid om zijn schuld in maandelijkse schijven af te lossen.

Volgens een rapport van de Kaiser Family Foundation uit 2021 heeft 23 procent van de immigranten en 46 procent van de immigranten zonder papieren geen verzekering, vergeleken met iets meer dan 9 procent van de Amerikaanse burgers.

Leven met een schuld

Jorge zegt dat een collega, een Guatemalteek zonder papieren, zes maanden geleden last kreeg van een hernia. Toen hij de pijn niet meer kon verdragen ging hij alsnog naar het ziekenhuis, de behandeling kostte hem twaalfduizend dollar. “Sindsdien heeft hij een schuld bij het ziekenhuis, waarvan hij tot dusver geen stuiver heeft kunnen afbetalen.” 

De schoonvader van die Guatemalteek kreeg een ongeluk op het werk, viel van het dak van een huis en liep meerdere breuken op, vertelt Jorge. De plaatsing van een implantaat om het gebroken bot te vervangen, plus een resem kinesitherapiesessies, kostte de man 400.000 dollar. 

Amaya, de directeur van het San Bernardino Center, moedigt mensen zonder papieren toch aan om medische hulp te zoeken, ondanks het risico op hoge schulden. “Het is beter om te leven met een schuld dan om te komen enkel en alleen door de peperdure gezondheidszorg te mijden.”