Verkiezingen op Papoea-Nieuw-Guinea "vrij maar niet eerlijk"

Onafhankelijke waarnemers op Papoea-Nieuw-Guinea, dat 7 miljoen inwoners telt en tussen Indonesië en Australië ligt, hebben serieuze zorgen geuit over onregelmatigheden bij stembureaus. Duizenden kiezers zouden hun stem niet hebben kunnen uitbrengen.

"De verkiezingen waren in het algemeen vrij, maar niet eerlijk. Veel kiezers zijn onvoldoende in de gelegenheid gesteld hun stemrecht uit te oefenen", zegt Ray Anere, onderzoeker aan het Nationaal Onderzoeksinstituut (NRI).

Papoea-Nieuw-Guinea is sinds de onafhankelijkheid 37 jaar geleden een parlementaire democratie. De verkiezingen worden beïnvloed door de rijke culturele, sociale en linguïstische diversiteit en een veel oudere geschiedenis van bestuur vanuit inheemse clans en gemeenschappen. Meestal doen er erg veel politieke partijen en kandidaten mee, die slechts een klein deel van de zetels halen.

Namen kwijt

De organisatie van de verkiezingen van 2012, waaraan 3.443 kandidaten meededen (onder wie 134 vrouwen), was een ingewikkelde logistieke oefening. Meer dan 80 procent van de bevolking leeft op het platteland en in de bergen.

De verkiezingen, die op 23 juni begonnen, duurden drie weken. Corruptiewaakhond Transparency International (TI) stationeerde in die periode 370 waarnemers om zo'n duizend stembureaus te controleren.

"Er stonden 4,8 miljoen namen van kiezers op de lijst en dat zijn er veel meer dan er volgens de volkstelling zouden moeten zijn", zegt een woordvoerder van TI. "In kustregio's konden veel mensen hun naam niet vinden, terwijl ze in 2007 wel op de lijst stonden."

In de Hooglanden werden de lijsten echter amper gebruikt. "Vaak omdat dorpen het idee hadden dat er niet genoeg namen op stonden en dat ze dus niet genoeg stemmen toebedeeld hadden gekregen."

Incompetentie

Het Secretariaat van de Gemenebest, dat ook een team waarnemers stuurde, constateerde problemen met de lijsten "in alle bezochte provincies." Het aantal "vergeten" stemgerechtigden varieerde per gebied en er leken verschillende oorzaken voor de problemen te zijn, inclusief verwarring over de naam van kiezers, de verdeling van kiezers over de verschillende stembureaus en de beperkte mogelijkheid om gegevens te controleren op de verkiezingsdag.

In de provincies in de Hooglanden kregen mensen nauwelijks de gelegenheid om in het geheim te stemmen. Soms hielpen medewerkers van stembureaus bij het stemmen, of stemden ze namens kiezers. Ook waren er mensen die meermalen stemden en werden er minderjarige kiezers gezien.  

In april liet de regering al weten dat er problemen waren met de kiezerslijsten. "Volgens mij gaat het hier eerder om incompetentie dan om doelbewuste corruptie", zegt Anere. "Veel kiezers zeggen zich geregistreerd te hebben, maar ze konden hun naam niet terugvinden op de lijst."

De kiescommissie heeft een onderzoek naar de onregelmatigheden aangekondigd en werkt aan een rapport over de verkiezingsuitslag dat in november af moet zijn.

Positief is volgens Transparency International dat rapportage over het tellen van de stemmen verbeterd waren ten opzichte van 2007 en dat er in de Hooglanden aparte stemhokjes waren voor vrouwen. De verkiezingen zijn volgens TI "vreedzaam maar niet noodzakelijk vrij of eerlijk" verlopen.