In Senegal kun je bouwen wat je wil

De problemen kwamen de voorbije twee maanden aan het licht door hevige stortregens in Dakar. De stad, een overstromingsgevoelig gebied, kreeg op 26 augustus in twee uur tijd 156 millimeter neerslag te slikken, ongezien in dertig jaar volgens het Nationale Meteorologische Agentschap.

De regen in augustus en begin september zette heel wat straten en wegen blank. Ook gemeentehuizen, gebouwen, auto's en velden liepen onder. Er vielen in totaal achttien doden en 35.000 gezinnen werden dakloos. Volgens cijfers van de overheid werden er in heel Senegal 400.000 mensen getroffen door het noodweer.

Er werd nog niet onderzocht of de ingestorte huizen aan de Senegalese bouwwet voldeden, maar eerste minister Abdoul Mbaye was er wel snel bij om te wijzen naar mensen die voor de bouw van hun huis de bouwwetten niet hebben gevolgd. Hij beloofde streng te zullen optreden tegen dit soort inbreuken. Concrete maatregelen liet hij in het midden.

Snelle bevolkingsgroei

Volgens het Centre for Affordable Housing Finance in Africa (CAHF) is er momenteel een vraag naar 200.000 huizen in Senegal, met een jaarlijkse stijging van 10 procent. Kecia Rust, woordvoerder van deze Zuid-Afrikaanse organisatie: "Dat is een vrij hoog cijfer, vooral als je weet dat de privésector geen 200.000 wooneenheden per jaar bouwt. We schatten dat de meeste huizen zelf worden gebouwd."

De bouwwoede in Dakar past in de explosieve groei van heel wat Afrikaanse steden, verklaart het CAHF. Het continent heeft een van de hoogste urbanisatiegraden ter wereld.

De stad telt ongeveer 2,5 miljoen inwoners van de 12,7 miljoen Senegalezen. In heel het land zal de stedelijke bevolking naar verwachting jaarlijks met 3,4 procent aangroeien tussen 2010 en 2030, aldus het VN-Bevolkingsfonds.

Bouwnormen

Rust verklaart dat de vraag naar huisvesting vooral stijgt bij gezinnen die niet het geld hebben om een huis te laten bouwen. 60 procent van de bevolking verdient immers minder dan 1,5 euro per dag.

"Het gevolg is dat ze zelf lukraak huizen beginnen te bouwen. Ze doen dat niet opzettelijk, maar zonder technische bijstand kunnen ze vaak gewoon niet beter. Soms gaat het om eenvoudige zaken zoals de mengeling van zand en cement om beton te maken. Mensen die geld willen besparen, kappen er meer zand dan cement in. Als je dan een overstroming hebt, brokkelt je huis af."

Als we in Guediawaye, een buitenwijk van Dakar, een man op een bouwterrein aanspreken, zegt hij dat hij niets weet van de geldende bouwwetten. "Als die bestaan, waarom voert de regering dan geen bewustmakingscampagne? Mijn huis is bijna af, en alles is perfect."

Een projectontwikkelaar getuigt anoniem: "Welke bouwnormen? Bestaan die in dit land? Senegal is een jungle waar je alles bouwt wat je wil."

Te weinig inspecteurs

Volgens investeerder Stephane Touré worden de bouwwetten onvoldoende afgedwongen. "Je krijgt een bouwvergunning en de nodige documenten, en als je geluk hebt komt er een inspecteur langs om te kijken of je je aan de plannen houdt. Maar niet altijd. Vergeet niet, dit is Senegal."

Een bouwinspecteur vertelt anoniem dat de staat de capaciteit noch de middelen heeft om overal inspecteurs naartoe te sturen. "We kunnen niet overal zijn. Daarnaast speelt ook corruptie mee."

De minister van Huisvesting, Khoudia Mbaye Seydi, gaf onlangs toe dat de staat niet over voldoende middelen beschikt om de bouwsector te controleren. "Dat is een terugkerend probleem", zei ze.

Malaria en cholera

Rust betreurt dat de snelle urbanisatie sinds de jaren 1970 niet goed beheerd is. Mensen die zich in Dakar kwamen vestigen, deden dat in overstromingsgebied. "Hoe goed een huis ook is, in overstromingsgebied zal het beschadigd raken. Zeker als ze het zelf moeten bouwen, zonder technische bijstand, omdat ze arm zijn."

Afwatering is op vele plekken in Dakar nagenoeg onbestaand. Regenwater blijft weken en zelfs maanden in plassen liggen op de wegen, tot het opdroogt door de zon. Hierdoor vergroot het risico op malaria en cholera bij de inwoners.

"Volgens mij heeft de stad dringend een masterplan nodig om de situatie aan te pakken, bijvoorbeeld door de drainage te verbeteren. Ze moeten ook arme gezinnen helpen om een huis te bouwen dat bestand is tegen de milieurisico's van het gebied", besluit ze.