Koraalriffen Bonaire bieden hoop voor de toekomst

In de afgelopen dertig jaar hebben nieuwe ziekten en invasies van algen flink huisgehouden onder de Caraïbische koraalriffen, die zich uitstrekken van Florida in de Verenigde Staten tot Bonaire op de Nederlandse Antillen. De toekomst voorspelt nog meer problemen omdat de klimaatverandering het water doet opwarmen en voor verzuring zorgt. Koralen hebben last van warmer water en de verzuring maakt het moeilijker om een skelet van kalk te vormen.
"Dat betekent dat miljoenen mensen een rijke bron van goedkope, voedzame vis dreigen te verliezen", zegt Andrew Bruckner, hoofdwetenschapper aan de Khaled bin Sultan Living Oceans Foundation in Washington. Maar dat is niet alles: koralen leveren ook bouwmateriaal, trekken toeristen aan en verdedigen de kust tegen golven en stormen.

Bonaire

Ook bij Bonaire zijn de koralen een belangrijke trekpleister voor toeristen dankzij het uitzonderlijk heldere water. Maar ook hier valt het koraalrif ten prooi aan de ziektes die de hele Caraïben teisteren. Het elandgeweikoraal en hertshoornkoraal die voorkwamen in de meest ondiepe stukken voor de kust en een belangrijke habitat vormden voor vissen en schaaldieren, zijn zo goed als verdwenen.
In vergelijking met de rest van de Caraïben is het koraal er de laatste vijf jaar echter veel minder op achteruitgegaan. "De koralen hebben sterk te lijden onder ziektes en verbleking, maar we zien ook nieuwe koralen die laten zien dat het rif zich snel kan herstellen", zegt Bruckner, een lokale koraalwetenschapper die een team van een tiental onderzoekers leidt.
Dat is mogelijk omdat er voldoende algenetende vissen over zijn om het oppervlak het dode koraal schoon te houden. De overheid heeft jaren geleden de visserij aan banden gelegd om de koralen en vissen een optimale bescherming te bieden.
Het helpt in Bonaire ook dat het zelden regent en dat er zelden orkanen voorkomen. In de rest van de Caraïben worden dode koralen snel bedekt door algen waardoor larven van nieuwe koralen nergens terechtkunnen. Na een orkaan kan dan erg weinig teruggroeien.

Hoop

Bruckner is dan ook optimistischer dan veel van zijn collega's in de rest van de wereld. "De historische gegevens tonen aan dat koralen zich goed kunnen aanpassen", zegt hij. "Als we de visserij en vervuiling aan banden leggen en meer zeereservaten afbakenen, denk ik dat we een deel van de Caraïbische koralen kunnen redden. En zelfs als we dat niet doen, denk ik dat in erg afgelegen gebieden de meer kwetsbare koralen vervangen zullen worden door meer resistente soorten. Ik verwacht niet dat de riffen volledig zullen verdwijnen."