"Inzet Amerikaans leger tegen ebola onvoldoende"

Bij de Amerikaanse missie worden echter al vragen gesteld: is deze in eerste instantie sterk genoeg, of wordt hij niet te breed in de toekomst?

De Amerikaanse president Barack Obama kondigde de uitzending van de militairen zondag aan. Hij noemde de ebola-uitbraak in West-Afrika daarbij een gevaar voor de Amerikaanse nationale veiligheid. Het leger moet isolatie-units gaan opzetten en materiaal leveren om artsen en verplegenden te beschermen. "Als we dat nu niet doen, kan er een ernstig gevaar voor de Verenigde Staten ontstaan", zei de president.

Hoewel de VS dit jaar al meer dan 20 miljoen dollar uitgaven om de epidemie te bestrijden, groeide  in de afgelopen maanden de kritiek dat Washington niet genoeg doet. Obama zal naar verwachting later deze maand extra geld vragen aan het Congres.

Het militaire antwoord is echter al in gang gezet, vooralsnog op heel kleine schaal en in één land. In  Liberia gaat het leger een ziekenhuisfaciliteit met 25 bedden opzetten en ondersteunende diensten leveren. Extra activiteiten zitten eraan te komen, maar een woordvoerder van het ministerie van Defensie benadrukte dat de VS alleen op verzoek van andere overheidsorganisaties in actie komen en zelf niet de leiding nemen.

De betrokkenheid bij het ziekenhuis in Liberia is beperkt. "Het leger is hier niet permanent aanwezig en geeft geen directe zorg aan patiënten. Wel zorgt het voor voldoende voorraden en verschaft het de ondersteuning die nodig is om de faciliteit 180 dagen operationeel te houden." Zodra het hospitaal operationeel is, wordt het overgedragen aan de regering van Liberia.

Exponentiële toename

De huidige ebola-uitbraak heeft al geleid tot ongeveer 2.100 doden en meer dan 3.500 besmettingen in vijf landen. Maandag waarschuwden de Verenigde Naties (VN) voor een "exponentiële toename" van het aantal besmettingen in de komende weken.

Het internationale antwoord op de crisis wordt echter alom beschouwd als gevaarlijk inadequaat. De aankondiging van Obama zondag roept zelfs bij voorstanders van de plannen vragen op. Artsen zonder Grenzen (AzG ) is nog steeds de belangrijkste organisatie die met personeel bijstand verleent. AzG was lang tegen de inzet van militairen, maar kwam daar afgelopen week op terug. Wel maakt de organisatie zich zorgen over de verwijzing van Obama naar het waarborgen van "de veiligheid van gezondheidswerkers."

"AzG herhaalt dat deze steun alleen medisch van aard moet zijn", zegt Tim Shenk, woordvoerder van de internationale afdeling van AzG. "Hulpverleners hebben geen extra beveiliging nodig in de getroffen regio." Een woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van Defensie zegt in een reactie dat het Amerikaanse leger ook nog niet gevraagd is om hulpverleners te beveiligen.

Naast de VS overwegen ook andere landen militairen in te zetten in de strijd tegen ebola in West-Afrika. De Britse regering denkt aan een faciliteit met 68 bedden in Sierra Leone die gerund moet worden door zowel medisch personeel als militairen. De Canadese regering zou eveneens plannen hebben het leger in te zetten, maar die lijken inmiddels weer op de plank te liggen.

Er zijn weinig richtlijnen voor de inzet van militairen bij internationale gezondheidscrisissen. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) neemt hier geen algemeen standpunt over in. De betrokken landen dienen hier zelf beslissingen in te nemen, zegt woordvoerder Daniel Epstein. "Als landen toestemming geven voor inzet van buitenlandse militairen, is dat hun zaak."

Een andere WHO-woordvoerder, Margaret Harris, zegt dat de WHO de vaardigheden waardeert die "goedgetrainde, gedisciplineerde en sterk georganiseerde groepen zoals het Amerikaanse leger kunnen inbrengen in de campagne tegen ebola."

Wel zijn er zorgen dat het Amerikaanse militaire antwoord onvoldoende is. Tim Shenk van AzG wijst erop dat er momenteel 570 'ebola-bedden' beschikbaar zijn in West-Afrika, terwijl er naar schatting minstens 1000 nodig zijn.