Geweld in Egyptische ziekenhuizen escaleert

De spoeddienst van het Internationaal Ziekenhuis in Mansoura is vergrendeld. Ambulances met slachtoffers worden omgeleid. Enkele uren eerder hadden tientallen mensen dit ziekenhuis in Noord-Egypte bestormd. Ze schoten in de lucht en dreigden ermee dokters en verpleegsters te doden als hun familielid niet onmiddellijk werd geopereerd. Bij de aanval raakten vijf bewakingsagenten gewond. Een ziekenhuismedewerker ligt nog altijd in coma.

Het is een extreem voorbeeld, maar dit soort incidenten is toegenomen sinds de opstand van januari 2011. Ziekenhuispersoneel krijgt vaker af te rekenen met zware agressie van patiënten, gewapende mannen en rivaliserende families.

Dokter Ahmad Bakr is sinds oktober vorig jaar de secretaris-generaal van het Medische Syndicaat in Caïro. Hij zwaait met een rapport over honderden aanvallen in ziekenhuizen van de Egyptische hoofdstad. Ook buiten Cairo zouden zich duizenden gelijkaardige incidenten hebben voorgedaan.

"Ik ken tientallen dokters en verpleegkundigen persoonlijk die gewond zijn geraakt bij deze aanvallen. Ze hebben ook geleid tot het verwonden of doden van patiënten en hun familieleden."

Straatruzie

Door de afwezigheid van een doeltreffend politiecorps in de nasleep van de revolutie, kan het geweld makkelijker tot in de ziekenhuizen doordringen. Dokters worden geregeld bij gewelddadige conflicten betrokken, maar kunnen niet rekenen op de bescherming van agenten.

"Vaak begint een ruzie op straat. Wanneer het slachtoffer dan naar het ziekenhuis wordt gebracht, volgen zijn vijanden hem met de bedoeling om hem af te maken", verklaart Bakr. "Het handvol agenten of soldaten dat het ziekenhuis moet bewaken, is ongewapend of wil niet tussenbeide komen."

Maar volgens Bakr is het meeste geweld in ziekenhuis het gevolg van de frustraties van patiënten en hun familieleden over de falende gezondheidszorg in Egypte. Decennia van corruptie en verwaarlozing hebben deze sector uitgehold, waardoor onderbetaald medisch personeel in slechte omstandigheden moet werken.

Tanende gezondheidszorg

"Onze gezondheidszorg gaat er al meer dan dertig jaar op achteruit", aldus Bakr. "De meeste landen besteden ongeveer 15 procent van hun begroting aan gezondheidszorg. In Egypte is dat minder dan 4 procent."

Er is bijvoorbeeld te weinig infrastructuur voor intensieve zorg, waardoor ambulances vaak uren moeten rondrijden met patiënten in kritieke toestand. Door wanbeleid is er een ook chronisch tekort aan medische instrumenten en geneesmiddelen.

"Voor de opstand hadden mensen geen motivatie om hun rechten te verdedigen, maar de revolutie heeft dat veranderd. Nu zijn ze bereid om te vechten", zegt Bakr. Door de slechte beveiliging zijn dokters en ziekenhuismedewerkers de eersten die het moeten ontgelden. Verbale agressie en intimidatie zijn al vaste prik, gewapende aanvallen zitten in de lift.

"Vroeger hadden we een of twee incidenten per jaar, nu zijn dat er vijf of zes per week", zegt dokter Mohamed Abdel Ghaffar, die vorige maand door het escalerende geweld ontslag nam als algemeen directeur van het Academisch Ziekenhuis Ahmed Maher.

Wraak

Een situatie kan snel ontsporen. "Op een bepaald moment is de patiënt van geen belang meer. Het enige waar ze nog aan denken is wraak", getuigt hij. "Ze houden de regering verantwoordelijk en vallen iedereen aan die in hun ogen aan de overheid gelieerd is – inclusief dokters die hun patiënt proberen te helpen", aldus Ghaffar.

Om zichzelf te beschermen moet het ziekenhuispersoneel soms spoeddiensten sluiten tot de veiligheid opnieuw gegarandeerd is, stelt Bakr. " El-Demerdash en Qasr El-Ainy, twee van de grootste ziekenhuizen in de hoofdstad, moesten dat al verscheidene keren doen deze maand. Tijdens sommige nachten zijn ze allebei gesloten." Ziekenwagens moeten dan nog langer rondrijden.

"Erg jammer, maar je kunt van dokters niet verwachten dat ze in zulke gevaarlijke omstandigheden werken", vindt dokter George Nashed, hoogleraar chirurgie aan de medische school van de Universiteit van Cairo.

Betere training

Om dit te verhelpen heeft de kersverse Egyptische president het leger bevolen om de drukste ziekenhuizen van het land te beveiligen. Het ministerie van Binnenlandse zaken heeft ook plannen om een bijzondere politiemacht op te richten voor de ziekenhuizen.

"Het probleem kan niet alleen met beveiliging opgelost worden", waarschuwt Nashed. "Ziekenhuizen hebben meer middelen nodig om patiënten in kritieke toestand te behandelen. Dokters en medisch personeel zouden ook beter getraind moeten worden om met boze patiënten en hun familie om te gaan."