Poolse regering neemt vrouwenorganisaties onder vuur

Het rapport beschrijft hoe sinds 2015, het jaar waarin de partij Recht en Rechtvaardigheid (PiS) aan de macht kwam, vrouwenrechten onder druk staan in Polen. HRW constateert dat ambtenaren die vrouwenrechten steunden of die samenwerkten met vrouwenrechtengroepen, te maken kregen met disciplinaire maatregelen en ontslagdreiging.

De overheid slaagde er ook niet in smeercampagnes te stoppen en de regeringspartij, andere politici en kerkelijke groepen werkten er soms zelfs aan mee, zegt HRW. “Zij zetten het werk van de vrouwenbeweging neer als gevaarlijk voor gezinnen en bedreigend voor de traditionele waarden.”

Huiselijk geweld

“Activisten zijn doelwit, eenvoudigweg omdat ze slachtoffers van misbruik helpen, basisrechten op het gebied van seksuele zorg voorstaan of zich scharen achter vreedzame protesten”, zegt Hillary Margolis, vrouwenrechtenonderzoeker bij HRW.

Doordat er geen overheidsgeld meer beschikbaar is, moesten organisaties snijden in hun personeelsbestand, hun geografische werkgebied verkleinen en essentiële diensten aan slachtoffers van huiselijk geweld of ander misbruik verminderen. Groepen die actief zijn op het gebied van voorlichting over gendergeweld, antidiscriminatie en seksuele gezondheidszorg moesten hun activiteiten ook noodgedwongen beperken.

Gespecialiseerde diensten voor vrouwen en meisjes die slachtoffer werden van geweld en seksuele voorlichting functioneren ver beneden de internationale en regionale standaarden, constateert HRW.

Conservatief

Het Vrouwenrechtencentrum in Lódź, dat hulp biedt aan vrouwen die slachtoffer werden van geweld, kreeg na een vrouwenrechtenprotest in oktober 2017 te maken met een inval door de politie en belangrijke overheidsfinanciering werd ingetrokken. “We hadden cliënten in de hele regio”, zegt coördinator Anna Glogowska-Balcerzak. “Nu is er alleen nog een kleine supportgroep in één stad.”

De impact van het overheidsbeleid op vrouwen kan groot zijn, zegt ze.  “Sommige vrouwen blijven bij hun gewelddadige partners omdat ze nergens anders naartoe kunnen.”

Polen was altijd al een van de meest conservatieve landen in Europa op het gebied van seksuele rechten en abortuswetgeving. De huidige regering perkt de rechten nog verder in, onder meer door actie te ondernemen tegen de verstrekking van noodanticonceptie en wetgeving te steunen die abortus praktisch verbiedt.

Dergelijke acties leidden tot wijdverbreide protesten, inclusief de massademonstraties die in oktober 2016 begonnen onder de noemer #CzarnyProtest en #StrajkKobiet.

“De openlijke minachting van de regering voor vrouwenrechten en haar falen om misinformatie recht te zetten, hebben een klimaat van angst gecreëerd onder vrouwenrechtenactivisten”, zegt HRW. “Deze activisten constateren ook dat dat klimaat vrouwen en meisjes afschrikt om hulp te zoeken, inclusief de slachtoffers van geweld.”