Hongersnood nadert sneller dan vrede in Zuid-Soedan

De spanning blijft te snijden na verschillende berichten over aanhoudende gevechten in bepaalde gebieden. Volgens een officiële bron was er vorige week een vuurgevecht vlak buiten Malakal, hoofdstad van de staat Upper Nile, ondanks het staakt-het-vuren dat de regering en de rebellen bijna twee weken geleden hebben afgekondigd.

Martin Ojok Karial is een ambtenaar die in Malakal woont. De stad kreeg tweemaal met schermutselingen af te rekenen en werd tijdelijk bezet door regeringstroepen. Minstens 27.000 inwoners zochten hun toevlucht in de VN-basis in een buitenwijk van Malakal. Karial was één van hen.

"Velen zijn gestorven voor niets", vindt hij. "Want de strijd gaat eigenlijk tussen twee mensen, de president en de vicepresident van Zuid-Soedan. Ik zie geen reden waarom anderen de wapens opnemen en hun leven riskeren."

Het geweld flakkerde voor de eerste maal op in een kazerne in Juba, op 15 december. Het verspreidde zich snel, eerst over de hoofdstad en later over het centrum en oosten van Zuid-Soedan. President Salva Kiir beschuldigde zijn politieke rivaal Riek Machar van een coup tegen de regering. Machar heeft dat meermaals ontkend, maar geeft toe dat hij nu openlijk rebelleert tegen de regering.

Na weken van onderhandelingen in de Ethiopische hoofdstad Addis Abeba tekenden beide kampen een akkoord op 23 januari. De inkt was nog niet droog of ze beschuldigden elkaar al van schendingen. Volgens Karial heeft het volk alle vertrouwen in zijn politieke leiders verloren.

Politieke gevangenen

De regering liet zeven van de elf politieke gevangenen vrij die al sinds half december opgesloten zitten. De minister van Justitie, Paulino Wanawilla, erkende dat er onvoldoende bewijzen zijn, maar gaat de overige vier wel voor verraad aanklagen.

Wanawilla meent dat ze Machar hielpen om een staatsgreep te orkestreren, en zo het startschot gaven voor de gevechten. "Volgens mij hebben we genoeg om hen voor de rechter te dagen", aldus de minister.

Voorlopig heeft nog geen van de beide partijen zich uit de vredesonderhandelingen teruggetrokken. De gesprekken worden deze week in Ethiopië voortgezet.

"De partijen zijn bereid om het conflict op een vreedzame manier op te lossen", verklaarde de Ethiopische generaal-majoor Gebreegzabher Mebrahtu bij zijn aankomst in Juba. Hij volgt de inspanningen van de Inter-Governmental Authority on Development, een regionaal samenwerkingsverband.

Ontheemden

Ondertussen blijft het aantal intern ontheemden toenemen. Momenteel zijn ze met 64.000.

Valerie Amos, noodhulpcoördinator bij de VN, sprak met een aantal van hen. "Ik benadruk de nood aan verzoening: alle gemeenschappen moeten de handen in elkaar slaan, net als de leiders van het land, en we moeten de veiligheid van de mensen garanderen. Maar dat kan hen niet overtuigen. Ze willen naar andere delen van het land worden gebracht, of Zuid-Soedan volledig ontvluchten."

De VN en humanitaire partners kunnen met moeite voor genoeg voedsel, proper water en onderdak zorgen. Om van het risico op ziektes en epidemieën nog maar te zwijgen.

Hulpverleners wijzen ook op de gevolgen op lange termijn. "We naderen de hongerkloof. Omdat mensen moesten vluchten door de onveiligheid, beschikken ze niet meer over de voedselreserves die ze vroeger hadden", verklaart Arjan Hehenkamp, directeur van Artsen Zonder Grenzen.

De VN waarschuwden dat er al acute voedselonzekerheid dreigt voor 3,2 miljoen mensen, en dat het probleem kan uitbreiden tot 7 miljoen mensen dit jaar.