Zuid-Soedanese burgers gefolterd door militairen

De berichten over mensenrechtenschendingen komen uit Pibor County, op 270 kilometer van hoofdstad Juba. Het leger ontwapent daar de burgerbevolking na bloedige stammentwisten.

Zowel Human Rights, de VN-missie UNMiss als Artsen zonder Grenzen krijgen meldingen over recente mensenrechtenschendingen door het leger. Het gaat onder meer over verkrachtingen, ontvoeringen, waterfoltering en slagen.

Al op 30 april had een rapport van burgerorganisaties, waaronder de South Sudan Law Society in Washington, het over geweld tijdens de vrijwillige fase van de ontwapening. Het waarschuwde toen voor een toename van het geweld vanaf mei, wanneer de ontwapening verplicht zou worden.

Geen klachten mogelijk

Veel slachtoffers blijven in de kou, zegt HRW-onderzoeker Elizabeth Ashamu. Veel Zuid-Soedanezen vinden maar moeilijk de weg naar het gerecht. Zuid-Soedan is een van de armste landen ter wereld, justitie is er slecht uitgebouwd.

In Pibor County is geen aanklager. Slachtoffers kunnen alleen naar Bor, de hoofdstad van Jonglei, waar wel een aanklager is, maar tijdens het huidige regenseizoen is die reis niet mogelijk omdat de wegen onder water staan.

"Men heeft ook angst om klacht in te dienen, een angst die des te groter is omdat het misbruik van soldaten komt", zegt Ashamu.

Ze vindt dat het gerecht nu een bijzondere inspanning moet doen, net omdat de ontwapening gebeurt door een leger dat een verleden van mensenrechtenschendingen heeft.

Waterfoltering

Van 19 tot 26 juli heeft Human Rights Watch slachtoffers en getuigen geïnterviewd over de recente mensenrechtenschendingen door soldaten. Een vrouw vertelde dat ze door vijf soldaten geslagen was terwijl ze haar baby op haar rug had. Een man werd aan een boom vastgebonden en met stokken geslagen.

Een andere man zei dat hij en zes anderen het slachtoffer van waterfoltering waren geweest. "Ze brachten ons naar een vijver en duwden onze hoofden onder. Dan haalden ze ons eruit, sloegen ons en vroegen naar wapens. Vervolgens duwden ze onze hoofden weer onder water. Er waren vijf soldaten voor elk van ons – een voor elk been en elke arm, en een om ons hoofd onder water te duwen."

Verkrachtingen

Volgens de VN-vredesmissie is "de veiligheidssituatie in de staat Jonglei aanzienlijk verbeterd" sinds het geweld begin dit jaar maar is er de laatste tijd een toename van mensenrechtenschendingen door het leger.

De teams van de VN-missie registreerden van 15 juli tot 20 augustus 1 moord, 27 gevallen van foltering of slechte behandeling, 12 verkrachtingen, 6 pogingen tot verkrachting en 8 ontvoeringen.

"De meeste slachtoffers zijn vrouwen, en in sommige gevallen kinderen", zei de missie. Ze meldt ook dat het leger de verkrachtingen onderzoekt en dat betrokken patrouilles zijn teruggeroepen.

Zware verwondingen

In de stad Pibor en de omringende dorpen heeft Artsen zonder Grenzen (AzG) van midden maart tot 20 augustus negentig mensen behandeld met zware verwondingen als gevolg van geweld. Drie van hen stierven aan hun verwondingen. In dezelfde periode behandelde het team ook zestien slachtoffers van verkrachting en acht slachtoffers van poging tot verkrachting.

"Dat zijn enkel de patiënten die naar AzG zijn gekomen om te worden behandeld", zegt Stefano Zannini, hoofd van de AzG-missie. "AzG is bezorgd dat er nog andere gewonden zijn die geen medische behandeling hebben gezocht."

Oproep aan president

HRW-onderzoekers hoorden van plaatselijke functionarissen dat in het dorp Likuangole meer dan zes burgers gedood waren nadat op 16 augustus een soldaat was gedood. Volgens HRW gaat het om geloofwaardige informatie.

"Zulke rapporten vertegenwoordigen wellicht maar een fractie van het werkelijke aantal incidenten, aangezien veel slachtoffers niet naar Pibor reizen om de misdaden te melden", schrijft Daniel Bekele, HRW-directeur Afrika, in een oproep aan president Salva Kiir.

Human Rights Watch roept Kiir op meteen een einde te maken aan de mensenrechtenschendingen in Jonglei, het geweld te onderzoeken en de verantwoordelijken te straffen.

Murle en Lou Nuer

Pibor County is het traditionele thuisland van de Murle. Vorig jaar en begin dit jaar kwam het tot zware botsingen tussen de Murle en Lou Nuer, een andere etnische groep.

Volgens de VN zijn vorig jaar meer dan duizend mensen gedood in Jonglei. Daarnaast werden minstens negenhonderd mensen, de meesten Murle, gedood in aanvallen en tegenaanvallen die van december tot februari duurden.

De Zuid-Soedanese regering lanceerde een vredesproces dat Murle en Lou Nuer weer met elkaar moest verzoenen. Het begon ook een nationale ontwapeningscampagne maar die wordt nu geplaagd door beschuldigingen van mensenrechtenschendingen.