Families vermiste Chilenen jagen geheime politie Pinochet op

De strafrechtelijke klacht is deze maand ingediend door de Vereniging van Familieleden van Gedetineerden en Vermisten (AFDD). "We willen dat men de DINA onderzoekt als een criminele organisatie", zegt mensenrechtenadvocaat Boris Paredes.

"Men is tot de conclusie gekomen dat de DINA als een uitroeiingsgroep opereerde en daarom vinden we dat de leden deel uitmaakten van een illegale vereniging."

Bloedige repressie

De DINA (afkorting van Dirección de Inteligencia Nacional) heeft de reputatie het actiefste onderdeel geweest te zijn van de bloedige repressie tijdens de dictatuur van Augusto Pinochet (1973-1990). De instantie werd in 1977 opgedoekt, in de plaats kwam de CNI, de Nationale Centrale voor Informatie.

De AFDD baseert zich voor haar klacht op een officiële lijst waarop alle 1500 leden van de DINA vermeld staan, van de hoogste officieren en burgers tot de laagste rangen.

"Het is belangrijk dat het land weet wie deel uitmaakte van deze instanties, want er is dringend nood aan wetgeving die de mensenrechten respecteert en, zoals in Argentinië, mensenrechtenschenders verbiedt om openbare functies uit te oefenen", zegt Paredes.

Oudste zoon van Pinochet

De advocaat wijst op het standpunt van verscheidene rechters "dat niemand bij de DINA onwetend was over wat er precies gebeurde en dat iedereen een radertje was in een grote machine die mensen doodde, ontvoerde en folterde."

De Chileense justitie heeft al belangrijke figuren van de repressie veroordeeld, zoals DINA-chef generaal Manuel Contreras en CNI-kopstuk Álvaro Corbalán. "Maar van een grote hoeveelheid agenten weten we niet eens dat ze deel uitmaakten van deze instantie", zegt AFDD-woordvoerder Gabriela Zúñiga. Een van die agenten, zegt ze, was Rosauro Martínez, vandaag parlementslid voor de Onafhankelijke Democratische Unie, een meerderheidspartij, en zelfs lid van de Mensenrechtencommissie van het Latijns-Amerikaans Parlement. Andere voormalige DINA-agenten zijn Cristián Labbé, burgemeester van de Providencia en Augusto Pinochet Hiriart, de oudste zoon van de voormalige dictator, aldus Zúñiga.

"In een gezonde samenleving, waarin de overheid de mensenrechtenschendingen aanpakt, is het onbetamelijk dat terroristen en verantwoordelijken van misdaden tegen de menselijkheid vandaag nog publieke functies bekleden zonder zich voor deze feiten te hebben verantwoord ten aanzien van de justitie en de samenleving", zegt Zúñiga.

Bijna 70 procent nog onderzocht

Cath Collins, directeur van het Mensenrechtenobservatorium van de Universiteit Diego Portales, bevestigt dat de DINA met opzet buiten het leger om werkte om zo het leger niet in verband te brengen met mensenrechtenschendingen.

Tijdens de dictatuur verdwenen 3.216 mensen. Volgens het Mensenrechtenprogramma van het ministerie van Binnenlandse Zaken hebben 38.254 mensen de detentiecentra en de folteringen overleefd. Het Mensenrechtenprogramma baseert zich daarvoor op rapporten van de waarheidscommissie onder leiding van politicus Raúl Rettig (1991) en van de onderzoekscommissie die door bisschop Sergio Valech (2004 en 2011) werd voorgezeten.

Het Mensenrechtenobservatorium van de Universiteit Diego Portales stelde vast dat bijna 70 procent van de zaken van geëxecuteerde of verdwenen Chilenen nog altijd onderzocht wordt door de Chileense justitie.