Libiërs bakkeleien over huisvesting

"Dit is het heilige erfgoed van Omarti Zerti", staat in kleurrijke graffiti op de ingang. De regering liet het moderne gebouw met drie verdiepingen van de familie Zerti in 1978 in beslag nemen. Een nieuwe strenge wet bepaalde toen dat burgers elk maar één eigendom mochten bezitten.

Vandaag woont de familie Alhasairi hier, maar hun toekomst is onzeker. Hafed Alhasairi, vader van vijf kinderen, legt uit hoe Khadaffi's vrouw Safia het gebouw van Zerti schonk aan een vriend. Tien jaar geleden telde Hafed meer dan 30.000 euro neer om te mogen wonen in een van de negen kleine appartementen van het gebouw, zonder er eigenaar van te zijn.

Gunst

Talloze residentiële en commerciële eigendommen zijn op deze manier geconfisqueerd door het regime, en vervolgens weggegeven, verkocht of verhuurd. "Dit gold oorspronkelijk als een manier om welvaart te herverdelen, maar dat is slechts gedeeltelijk gelukt", verklaart Saleh Marghani, een advocaat in Tripoli.

"Het regime legde beslag op heel wat waardevolle eigendommen en gaf die vervolgens weg als gunst. De oorspronkelijke eigenaars waren hier de dupe van. Het probleem is dat veel van de huidige bewoners niet rijk zijn, en nergens naartoe kunnen", aldus Marghani.

Dat geldt voor de familie Alhasairi. "Mijn vrouw kreeg de Zerti's op bezoek in ons huis. Ze waren vriendelijk, maar zeiden duidelijk dat dit hun gebouw is en dat we moeten vertrekken", vertelt Hafed. "Ze maken er een rechtszaak van. Dat zal even duren, want de regering is nog aan een nieuwe wet aan het schrijven. Voorlopig blijft de oude wet van kracht."

"Bewoners zouden dan naar een ander appartement worden verhuisd. Maar die woning is nog in aanbouw", zegt hij in een verwijzing naar het ambitieuze plan van Khadaffi om betonnen blokken neer te zetten in woestijngebied rond steden als Benghazi en Tripoli.

Saif al-Islam

Nadat Libië in de jaren tachtig en negentig geïsoleerd stond in de wereld, deed Khadaffi onder druk van zijn zoon Saif al-Islam een geste naar de internationale gemeenschap. Hij richtte een comité op voor de compensatie van eigendom, geleid door de huidige regeringsleider Mustafa Abdul Jalil.

"Sommige mensen werden vergoed, maar het stelde weinig voor", aldus Marghani. "Velen durfden geen aanvraag indienen, vooral diegenen die het land waren ontvlucht. En velen geloofden niet dat het ernstig was."

De geschillen zullen moeilijk nog op te lossen vallen. "Eigendommen zijn van eigenaar gewisseld sinds de confiscatie, en weinigen weten nog wie de oorspronkelijke eigenaars zijn. Toen Khadaffi in 1982 de vernietiging van het landregister beval, ging zeer belangrijk bewijsmateriaal verloren", denkt Marghani.

Recht in eigen handen nemen

Vorige maand kwam een comité van het ministerie van Justitie samen om de wet te herzien en eerlijke oplossingen voor te stellen voor de huidige bewoners en compensatie voor de oorspronkelijke eigenaars. Maar de beslissingen van het comité zijn nog niet bekendgemaakt, en het geduld van de gewezen eigenaars raakt op.

Shakr Mohamed Dakhil, de zoon van één van Libiës meest prominente zakenmannen in de jaren zeventig, neemt het voortouw. "We hadden bezittingen tot ongeveer 230 miljoen euro toen. In enkele weken tijd hebben ze ons alles afgenomen." Hij wil dat de omstreden wet onmiddellijk wordt ingetrokken.

"We willen geen compensatie, we willen onze eigendommen terug. De huurders die het zich kunnen veroorloven, mogen blijven in de appartementen. De regering moet diegenen die de huurprijs niet kunnen betalen, ondersteunen tot ze elders gehuisvest kunnen worden", stelt Dakhil.

"Veel eigenaars willen het recht in eigen handen nemen, en hun bezittingen met geweld terugnemen. Ze stappen er gewapend en met enkele vrienden op af. Natuurlijk willen we niet dat onze leden dat doen", besluit hij.