Ratten eten miljoenen tonnen rijst op

"Vóór de oogst zijn ratten de belangrijkste rijstplaag in Indonesië en de derde belangrijkste plaag op de rijstvelden in Vietnam", zegt Grant Singleton, knaagdierexpert aan het Internationaal Rijstonderzoeksinstituut (IRRI) in de Filipijnse hoofdstad Manilla.

Om het hongerprobleem in de regio efficiënter aan te pakken, leiden internationale onderzoekers boeren in Indonesië, de Filipijnen en Vietnam op om ratten te bestrijden. Landbouwexperts merken dat milieuvriendelijke bestrijdingsmethodes steeds meer ingang vinden op de rijstvelden in Zuidoost-Azië, als alternatief voor de vroeger populaire toxische chemicaliën.

"Het is de eerste keer dat ecologische knaagdierbestrijding wordt gepromoot sinds in de jaren 1950 chemicaliën werden ingevoerd om knaagdieren te doden", zegt Singleton. "We begrijpen nu goed wanneer, waar en hoe we de belangrijkste knaagdiersoorten moeten controleren bij twee van 's werelds belangrijkste rijstproducenten."

Rijst voor 225 miljoen mensen

Volgens het IRRI gaat vóór de oogst 5 procent verloren in Maleisië en zelfs 17 procent in Indonesië. 6 procent van de Aziatische rijstoogst "betekent voldoende rijst om 225 miljoen mensen, ruwweg de bevolking van Indonesië, te voeden gedurende twaalf maanden."

Azië produceert 90 procent van alle rijst ter wereld. De grootste producenten zijn China, India, Indonesië, Pakistan, Bangladesh, Vietnam, Thailand, de Filipijnen en Birma (Myanmar).
Bijna 200.000 rijstboeren in Indonesië en Vietnam nemen nu deel aan een campagne om hun gewassen op een milieuvriendelijke manier te beschermen tegen knaagdieren.

De nieuwe IRRI-inspanning legt grotere nadruk op samenwerking en beheer binnen de gemeenschap, onder meer via de eenvoudige boodschap dat de boeren hun gewassen niet allemaal tegelijk maar met een interval van twee weken moeten planten. "Door met mijn gemeenschap te werken weet ik nu hoe ik ratten onder controle kan houden", zegt de Filipijnse boer Esmeraldo Joson Jr. "Daardoor zijn er nu minder in onze velden en is de schade kleiner."

Rattenplaag

Ook de VN-landbouworganisatie FAO heeft de rat in het vizier. Ze helpt boerengemeenschappen in Oost-Timor en Cambodja met de opslag van geoogste rijst in kleine metalen silo's. Ze zijn beter bestand tegen ratten dan de manden en kleipotten die de boeren al eeuwen gebruiken. "Het zijn kleine wapens tegen verliezen na de oogst", zegt Rosa Rolle van het FAO-kantoor in Bankgkok. "Ze bieden langetermijnoplossingen en zijn niet duur om de rijst tegen ratten en muizen te beschermen."

"Sinds de voedselcrisis van 2008 besteden alle betrokkenen meer aandacht aan de bescherming van rijst tegen verliezen na de oogst", zegt Subash Dasgupta, van hetzelfde FAO-kantoor.

Ook de rattenplaag die sinds 2006 het noordoosten van India, Bangladesh, Birma en Laos teisterde, was een stimulans. De plaag vernielde hele rijstoogsten. "De ratten waren verschrikkelijk. De boeren konden niets doen", zegt Cheery Zahau, mensenrechtenactivist van de Chin-minderheid in Birma, die de zwaarste verliezen te verduren kreeg.
De explosie van de rattenbevolking komt eens in de vijftig jaar voor, wanneer een plaatselijke bamboesoort begint te bloeien. De ratten worden aangetrokken door de zaden en planten zich dan razendsnel voort als gevolg van hormonale veranderingen die het eten van de zaden veroorzaakt.