Pakistan krijgt crisiscentrum voor verkrachte vrouwen: “mijlpaal”

De oprichting van het antiverkrachtingscrisiscentrum stemt artsen en vrouwenrechtenactivisten hoopvol. Slachtoffers van seksueel geweld kunnen hier niet alleen terecht voor medische hulp maar ook voor juridische bijstand. Het is een belangrijk signaal dat misbruik van vrouwen niet langer ongestraft kan blijven.

Vrijgesproken

Momenteel worden verdachten van seksueel geweld vaker vrijgesproken dan veroordeeld in Pakistan. Het duurt meestal jaren eer ze voor het gerecht komen en mede door schaamte over wat een meisje of vrouw is overkomen, zijn de bewijzen vaak ontoereikend.

“In de meeste gevallen gaat het bewijs verloren omdat mensen de genitaliën van de slachtoffers gaan wassen. Sperma-analyse en ander sporenonderzoek is dan niet meer mogelijk en dat maakt het moeilijk om de dader op te sporen. Het resultaat is dat verdachten dan worden vrijgesproken door rechtbanken”, zegt  Hakim Khan Afridi, hoofd van de afdeling Forensische Wetenschappen aan het Khyber Medical College.

Afridi vermeldt nog dat het ook belangrijk is om de kleren van een slachtoffer te bewaren om ervoor te zorgen dat de daders van verkrachting voor het gerecht worden gebracht.

Onvoldoende bewijs

Ook advocaat Mehwish Muhib Kakakhel bevestigt dat de beschuldigden vaak worden vrijgesproken omdat de eerste-informatierapporten (FIR’s) meer dan niet onvolledig zijn en er onvoldoende bewijs aan wordt toegevoegd. Overkoepelend is er volgens haar ook een tekort aan forensische laboratoria en worden er al te vaak juridische procedurefouten ingeroepen. Ook worden er schikkingen buiten het rechtssysteem getroffen en is er soms sprake van druk of bedreiging.

Volgens de advocaat, die overlevenden van verkrachting bijstaat met juridische bijstand, moeten het hele legale systeem en de onderzoeksprocedures hervormd worden, en moet de houding ten aanzien van seksueel geweld veranderen.

De oprichting van het eerste Anti-Rape Crisis Centre (ARCC) aan het Pakistaanse Instituut voor Medische Wetenschappen (PIMS) in Islamabad, stemt velen dan ook bijzonder hoopvol.

Alle hulp onder één dak

Het ARCC is een samenwerking van Pakistan met de Britse overheid en het Bevolkingsfonds van de Verenigde Naties (UNFPA). Het centrum biedt uitgebreide medische en juridische bijstand, naast psychosociale hulp aan overlevenden van seksueel en gendergerelateerd geweld.

Tijdens de openingsceremonie noemde Jane Marriott namens de Britse regering het crisiscentrum een “belangrijke mijlpaal” voor de aanpak van gendergerelateerd geweld in Pakistan.

“Deze nieuwe faciliteit zal ervoor zorgen dat slachtoffers sneller hulp krijgen onder één dak.”, zei ze. “Het Verenigd Koninkrijk is er trots op met Pakistan samen te werken aan dergelijke belangrijke innovaties in de aanpak van geweld.”

Namens UNFPA zei Luay Shabaneh: “Verkrachting is een lelijke misdaad die langdurige pijn en psychologisch trauma veroorzaakt bij zij die ermee te maken krijgen. Verkrachting heeft hoe dan ook een collectief antwoord nodig.”

Ook vrouwenrechtenactivisten zijn blij met de komst van het centrum. Activiste Bibi Nusrat haalt een recent verhaal aan van een achtjarig meisje dat zou verkracht zijn door een 45-jarige man in Khyber Pakhtunkhwa, een van de vier provincies in Pakistan. Uiteindelijk ging de dader, die aanvankelijk bekend had tegenover de politie, toch vrijuit.

“In de rechtszaal ontkende hij alles, gesterkt door het feit dat een staal bij het slachtoffer op een verkeerde manier was afgenomen”, zegt Nusrat. “Het meisje had een bad genomen kort nadat ze was verkracht.”

Ze noemt het ARCC een “zegen” voor mensen die eerder problemen hadden om gerechtigheid te vinden.

Massale woede

Volgens arts Muhammad Jawad van het Pakistaanse Instituut voor Medische Wetenschappen is het nu de bedoeling om ook in de rest van het  land dergelijke centra op te zetten. “Slachtoffers kunnen zich aanmelden en krijgen gratis een medisch onderzoek en juridische bijstand. Dat is belangrijk, want voor de meeste slachtoffers is een advocaat inhuren eenvoudigweg te duur.”

Het centrum zal de regering ook voorzien van volledige gegevens over verkrachting in het land. Een goede zaak volgens vrouwenrechtenactiviste Nasira Shah, die zegt dat zulke data noodzakelijk zijn om vanuit de overheid het publieke bewustzijn over de impact van seksueel geweld te vergroten.

“Nog steeds doen vrouwen veel te weinig aangifte omdat ze de sociale gevolgen ervan vrezen. Op slachtoffers van verkrachting wordt neergekeken door de gemeenschap”, zegt ze.

Qamar Naseem van de organisatie Blue Veins onderhoudt een nauw contact met mensen die te maken kregen met verkrachting of die zich willen wapenen tegen seksuele misdaad. De ngo biedt in verschillende steden onder meer trainingssessies aan.

Nasseem zegt dat de mensen positief reageren op de komst van het nieuwe centrum. “Ze reageren goed, want er heerst massale woede tegenover verkrachting en mensen willen dat de beschuldigden worden veroordeeld en gestraft”.