Nieuw klimaatrapport: “Als we niet snel iets veranderen, halen we niet eens 2 graden”

In Genève is vandaag het nieuwe rapport van IPCC, het klimaatpanel van de Verenigde Naties, gepresenteerd. Acht jaar na het vorige klimaatrapport blijkt dat een beperking van de opwarming tot bijna 1,5 graad of zelfs 2 graden Celsius buiten bereik ligt, tenzij wereldwijd de uitstoot van broeikasgassen aan banden gelegd wordt.

Reality check

Sinds het laatste IPCC-rapport zijn de temperaturen wereldwijd aanzienlijk gestegen. De laatste vijf jaar (2016-2020) bleken de warmste sinds 1850. Sinds de industriële revolutie is het bovendien al gemiddeld 1,09 graden warmer geworden op aarde.

Valérie Masson-Delmotte, een van de trekkers van de werkgroep achter het rapport, noemt de bevindingen een “reality check”. “We hebben nu een veel duidelijker beeld over hoe het klimaat doorheen het verleden geëvolueerd is en hoe het in de toekomst nog zal veranderen”, zegt ze. “Dat is essentieel om ons voor te bereiden op wat ons nog te wachten staat.”

“Nooit eerder was er zoveel wetenschappelijk bewijs dat de extreme weersomstandigheden waar we mee geconfronteerd worden, een gevolg zijn van klimaatopwarming”, zegt Zanna Vanrenterghem van de klimaatcampagne bij Greenpeace België. “Over de hele wereld - ook in België - zien we steeds vaker extreme weerfenomenen zoals hittegolven, watersnood en droogte. Als we niet drastisch ingrijpen, zal het aantal klimaatrampen blijven toenemen en steeds meer mensen treffen.”

Nog meer overstromingen

In het rapport staat onder meer hoezeer klimaatverandering neerslagpatronen beïnvloedt. Meer regenval, meer overstromingen, luidt een van de toekomstscenario’s. In veel andere regio’s zal er juist sprake zijn van grote droogte. “In grote delen van regio’s met een subtropisch klimaat zal de neerslag juist afnemen”, luidt het rapport. “Ook verwachten we veranderingen in moessonneerslag, die per regio zullen verschillen.”

Onder meer aan de kust en in steden zullen de gevolgen niet te overzien zijn. “Extreme weersomstandigheden aan de kust met betrekking tot de zeespiegel, die voorheen eens in de honderd jaar voorkwamen, zouden tegen het einde van deze eeuw elk jaar kunnen plaatsvinden”, staat te lezen. En ook hitte en overstromingen zullen vooral (kust)steden teisteren.

Eerder raakte door een Duitse studie in Nature Climate Change bekend dat de Golfstroom nu al uit evenwicht geraakt: de stromingen naderen stilstand. Dat zou de voedselvoorziening in grote delen van de wereld – vooral Zuid-Azië, Zuid-Amerika en West-Afrika – ernstig verstoren. Maar ook Europa blijft niet gespaard: door het stilvallen zouden we meer blootgesteld worden aan stormen.

“In elke regio op aarde zullen we de gevolgen zien van de klimaatcrisis”, klinkt het IPCC-rapport. Ook bij een opwarming van 1,5 graden Celsius is er sprake van toenemende hittegolven, langere warme seizoenen en kortere koude seizoenen. Stijgt het kwik 2 graden, dan zullen we vaker kritische drempels voor onze gezondheid overschrijden.

Mens is verantwoordelijk

Het klimaatrapport windt er geen doekjes om: enkel de mens is verantwoordelijk voor de klimaatcrisis. “Dat is al decennialang duidelijk”, benadrukt Masson-Delmotte. De mens is echter ook nog steeds in staat om het tij te keren, klinkt het rapport.

“Broeikasgassen terugdringen zal snel moeten gebeuren”, zegt ook Panmao Zhai, net als Masson-Delmotte medevoorzitter van de werkgroep. “Koolstofemissies moeten tot een nulpunt teruggebracht worden. En ook de uitstoot van methaan terugdringen zou onze gezondheid en dat van het klimaat enorm helpen.”

“De huidige klimaatambities van België zijn onvoldoende”, reageert Vanrenterghem nog. “Wij roepen België op zich te verbinden tot een uitstootreductie van 65 procent tegen 2030. De mondiale temperatuurstijging onder de 1,5 graad houden moet onze topprioriteit worden. Elke tiende van een graad telt.”