Mediawaakhond eist inzage in CIA-documenten over Khashoggi

Het CPJ heeft, een jaar na de geruchtmakende moord op de journalist in het Saoedische consulaat in Istanboel, een pleitnota ingediend bij een districtsrechtbank in Washington DC. “Het gaat om een eenvoudige vraag”, zegt Michael DeDora van het CPJ. “Wisten de inlichtingendiensten van het moordcomplot en hebben ze nagelaten Jamal Khashoggi te waarschuwen voor de levensbedreigende situatie?”

Khashoggi, een columnist van de Washington Post die werkte vanuit de VS, was ooit een insider in het koninklijke huis van Saoedi-Arabië. Hij werd echter steeds kritischer over het regime. Naar verluidt zou hij naar het consulaat in Istanboel gelokt zijn met de intentie hem het zwijgen op te leggen.

Waarschuwingsplicht

De resten van Khashoggi zijn nooit gevonden. Volgens de Amerikaanse inlichtingendienst CIA had de Saoedische kroonprins Mohammed bin Salman opdracht gegeven tot de moord. Het CPJ wil inzage in documenten die duidelijk maken of de Amerikaanse diensten hun “plicht om te waarschuwen” zijn nagekomen. Functionarissen zijn verplicht iemand die in levensgevaar is te waarschuwen. Een eerder verzoek van het CPJ om inzage werd afgewezen door de regering van president Donald Trump. Daarom wendt de journalistenorganisatie zich nu tot de rechter.

Inzage in de documenten helpt niet alleen duidelijkheid te krijgen in deze zaak. “Journalisten wereldwijd moeten erop kunnen vertrouwen dat de VS dreigingen tegen hun leven niet negeren”, zegt DeDora.

Diplomatie

De moord op Khashoggi leidde wereldwijd tot woede en imagoschade voor de Saoedische kroonprins. De affaire ondergroef ook zijn ambities om de mensenrechten in het koninkrijk te verbeteren en de economie te diversifiëren, om minder afhankelijk te worden van fossiele brandstoffen.

De Saoedische kroonprins heeft zowel de VS als Europa niet meer bezocht sinds de moord. Hij werd kortdurend geschuwd door buitenlandse leiders, maar de al lang bestaande diplomatieke steun aan Riyad vanuit de VS, Groot-Brittannië en andere landen is grotendeels intact gebleven.

Machtige vrienden

Agnes Callamard, de VN-rapporteur voor Buitengerechtelijke Executies, zegt dat het een strijd is om gerechtigheid in deze zaak te krijgen. Dit omdat Riyad diepe zakken heeft, sterke invloed op de energiemarkten en machtige vrienden in Washington, Londen en elders.

“Er is een jaar verstreken sinds de dood van Khashoggi. Dit is slechts de eerste fase op onze weg naar verantwoording en gerechtigheid”, zegt Callamard. “Deze zaak vraagt om geduld, veerkracht en tijd.”

Callamard dringt er bij de CIA op aan om de gevraagde documenten openbaar te maken. Ze wil ook een FBI-onderzoek en een openbaar onderzoek in Turkije.