Kazachstan duldt geen protesten in aanloop naar verkiezingen

Demonstrant Roman Zakharov werd gisteren gearresteerd in Alma Ata en tot vijf dagen cel veroordeeld voor straatschenderij. Hij droeg een spandoek met daarop de tekst "De enige bron van staatsmacht is het volk". De woorden verwezen direct naar een tekst uit de Grondwet, die in 1995 na een referendum werd aangenomen.

Zakharov zei tegen verslaggevers dat zijn actie bedoeld was als gebaar van solidariteit met Asya Tulesova en Beibaris Tolymbekov, twee activisten die tot vijftien dagen cel werden veroordeeld voor het onvouwen van een spandoek tijdens een marathon in Alma Ata op 21 april. Op dat doek werd met de teksten "Je kunt niet weglopen voor de waarheid" en de hashtags #voorvrijeverkiezingen en  #Ihaveachoice opgeroepen tot eerlijke presidentsverkiezingen in juni.

Volgens de rechtbank hadden de twee de wetten voor openbare vergadering overtreden. Minister van Binnenlandse Zaken Yerlan Toergoembajev stelde dat de activisten "de organisatie van het sportevenement hinderden", hoewel uit de beelden bleek dat ze van de sporters gescheiden waren door een hoge metalen afscheiding.

Oppositie

Mensenrechtengroepen zoals Amnesty International hebben er bij de regering van Kazachstan op aangedrongen de activisten vrij te laten. Zij stellen dat de actie van de demonstranten "geen aanleiding is tot sancties, zowel strafrechtelijk als bestuurlijk, omdat ze beschermd worden door de vrijheid van expressie en vreedzame vergadering."

Het politieke activisme laat zich zien in de aanloop naar de verkiezingen op 9 juni, die zijn uitgeschreven door interim-president Kassym-Jomart Tokajev. Weinig mensen twijfelen eraan dat Tokajev een duidelijke overwinning zal behalen, hoewel er wel enige twijfels zijn over de overmacht waarmee dat zal gebeuren.

Naast Tokajev zijn bijna alle kandidaten die zich geregistreerd hebben onbeduidende politieke figuren.  Het is nog niet duidelijk of de kandidatuur van oppositiekandidaat Amirzhan Kosanov officieel goedgekeurd zal worden.

Sociale media

Hoewel de meeste ontevreden Kazachen hun grieven over het gebrek aan echte keuze uiten op sociale media, laat een handvol activisten van zich horen op straat. De agressieve reactie van de politie onderstreept hoe graag de regering de verkiezingen wil laten verlopen zonder publiek vertoon van onvrede.

Tulesova, Tolymbekov en Zakharov lijken met hun verwijzingen naar wetteksten geïnspireerd te zijn door soortgelijke demonstraties in Rusland in september 2016. Daar las een groep Russen voor de Staatsdoema voor uit de Russische Grondwet. Ook zij kregen te maken met sancties.

Morgen (woensdag) worden opnieuw demonstraties verwacht in Kazachstan. Die datum is door de in het buitenland verblijvende Mukhtar Ablyazov, een luis in de pels van de regering, uitgeroepen tot protestdag voor democratie.

Verduistering

Noersoeltan ziet Ablyazov slechts als een machtswellusteling die, naar verluidt, miljarden verduisterd zou hebben van de bank waar hij directeur was. Ablyazov verwerpt die beschuldigingen en werpt zich via sociale media op als strijder voor vrijheid.

De procureur-generaal heeft een waarschuwing doen uitgaan aan het publiek om geen gehoor de geven aan de demonstratie-oproep. Dergelijke protesten zouden gezien worden als een "ernstige schending" van het recht op het houden van vreedzame bijeenkomsten.

Technisch gezien is voor een demonstratie toestemming nodig van de autoriteiten, maar die toestemming wordt zelden gegeven. Als dat wel gebeurt bij demonstraties tegen de regering, gebeurt dat op verafgelegen en ongemakkelijke locaties.

Bron: Eurasianet