Japanse activisten scoren in strijd tegen kernenergie

Een voorbeeld van de impact van burgerbewegingen is het besluit op 3 augustus van justitie om, na maandenlang beraad, de aanklachten tegen het energiebedrijf Tepco te accepteren. Tepco was eigenaar van de verwoeste kernreactor in Fukushima.

"Deze stap is belangrijk in onze strijd om Tepco aan te spreken op zijn verantwoordelijkheid", zegt Hiromi Ebisuwa, een activist in Fukushima. "Dit is een ongeëvenaarde prestatie voor de burgerbewegingen in Japan."

Tienduizenden omwonenden van de kerncentrale, inclusief jonge kinderen en zuigelingen, werden gedwongen te vluchten voor de schadelijke straling die vrijkwam bij het ongeluk op 11 maart vorig jaar.

Vanaf juni hebben 1300 inwoners van de prefectuur Fukushima aanklachten ingediend bij de openbare aanklager van het district. Ze hebben 33 mensen, inclusief voormalige bazen van Tepco en het Bureau voor Nucleaire en Industriële Veiligheid, aangewezen als schuldigen aan de crisis. Zij zouden in de kernreactor onvoldoende beveiligd hebben tegen tsunami's.  

De aanklachten draaien vooral om nalatigheid met doden of gewonden tot gevolg en schending van de milieuwetgeving.

Zomerhitte

Een ander voorbeeld van de antinucleaire stemming in Japan, is de aanklacht die door burgers is ingediend tegen de top van het elektriciteitsbedrijf TEC in de prefectuur Ishikawa. TEC overweegt om de kerncentrale van Shiga aan de noordwestkust, opnieuw in gebruik te nemen.

Aileen Miyoko Smith van Groene Actie, een plaatselijke milieuorganisatie, zegt dat de laatste ontwikkelingen een kritiek punt in het Japanse energiebeleid markeren. "We zien nu de resultaten van onze inspanningen na de ramp in Fukushima. Ze zijn zichtbaar in de politiek en de samenleving."

De dramatische ramp van vorig jaar heeft ertoe geleid dat alle vijftig commerciële kernreactors in Japan tijdelijk werden stilgelegd. Momenteel gebruikt Japan, ondanks de zomerhitte, minder dan 3 procent van zijn kernenergie. Voor Japan was kernenergie jarenlang spil van de nationale economie.

Toch is de kust nog niet veilig, volgens activisten. In juli besloot de overheid  met als argument energiezekerheid en geldgebrek bij de plaatselijke overheid, twee van de vier reactors bij Oi in West-Japan, weer op te starten.

Japan is de derde economie in de wereld. Het land importeert momenteel 100 procent van zijn olie en kolen. Kernenergie voorziet in 30 procent van de binnenlandse energiebehoefte.

Strengere veiligheidseisen

Het besluit om de kernreactors van Oi weer in gebruik te nemen werd voorafgegaan door maandenlang geruzie tussen de nationale en lokale overheid. Uiteindelijk werd besloten de centrale weer te starten, maar alleen onder strengere veiligheidsmaatregelen en met toezicht van een onafhankelijke autoriteit.

De tegenstanders van kernenergie, die wekelijks protestacties houden, krijgen steun van bekende Japanners, zoals de Nobelprijswinnaar Kenzaburo Oë en de voormalige premier Naoto Kan.

Premier Yoshihiko Noda zegde vorige week toe om de organisatoren van de wekelijks protesten te ontmoeten. Tot voor kort was hij daartoe niet bereid.