Hulpgeld voor ebola is niet meer te traceren

Zes maanden na de Internationale Conferentie over Herstel na Ebola is 1,9 miljard van het beloofde geld nog niet overgemaakt. En er is amper informatie over wat er met de andere 3,9 miljard is gebeurd, blijkt uit een nieuwe studie van Oxfam International.

Het beloofde geld voor herstel blijkt "vrijwel onmogelijk te traceren", stelt de ontwikkelingsorganisatie. Op de vraag of er corruptie in het spel is, zegt David Saldivar van Oxfam America dat er niet één oorzaak is aan te wijzen voor het gebrek aan transparantie. "Het gaat om een systemisch probleem dat de collectieve verantwoordelijkheid is van alle partijen: donoren, regeringen en uitvoerende organisaties. Zij moeten het systeem verbeteren."

Oxfam vindt dat er meer geld rechtstreeks naar plaatselijke overheden en organisaties moet gaan, omdat zij de lokale context het beste begrijpen en eenvoudiger verantwoording kunnen afleggen aan de plaatselijke bevolking.

Over de kloof tussen het toegezegde geld en het daadwerkelijk overgemaakte geld, zegt VN-woordvoerder Farhan Haq dat het belangrijk is "dat de landen die zulk goed werk verzet hebben in de ebola-crisis het geld ontvangen dat hen beloofd is."

Traag antwoord

De ebola-crisis heeft niet alleen een klap uitgedeeld aan de economieën van de betrokken landen maar ook de al inadequate gezondheidszorg ondermijnd en het leven van mensen geruïneerd, zegt Oxfam. De epidemie is echter nog niet over. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) kondigde afgelopen week aan dat er in Sierra Leone opnieuw honderdvijftig mensen risico lopen op besmetting.

Deze week komen Afrikaanse regeringsleiders bijeen in Ethiopië. Daar wordt gesproken over het plan om 2016 uit te roepen tot het Jaar van de Mensenrechten in Afrika. Oxfam roept de regeringsleiders op om de aandacht te richten op het Recht op Gezondheid. "De trage identificatie en het trage antwoord van gezondheidsdiensten op recente ziektegevallen in Sierra Leone en Liberia laten duidelijk zien dat ze nog steeds niet in staat zijn effectief te reageren op ebola en andere zeer besmettelijke ziekten."

In 2001 spraken regeringsleiders van de Afrikaanse Unie (AU) af om op termijn 15 procent van het jaarlijkse budget te besteden aan verbetering van de gezondheidszorg. Het West-Afrikaanse gemiddeld was 8 procent - in Sierra Leone 6,2 procent, zegt Oxfam.

Geruchten

Aboubacry Tall, regiodirecteur West-Afrika bij Oxfam, wijst erop dat het mobiliseren van vrijwilligers niet genoeg is om ebola te bestrijden. "Als we willen slagen, zal de plaatselijke bevolking onderdeel van het proces en van de planning moeten zijn, vanaf het eerste begin."

"Na de recente ebola-uitbraak in Liberia, zag ik tot mijn afschuw hetzelfde wantrouwen als bij de eerste uitbraak. Sommige mensen geloofden niet dat het ebola was. Anderen beweerden dat de ziekte expres opnieuw verspreid was. Dit soort geruchten zijn extreem gevaarlijk. Ze kunnen leiden tot een zelfgenoegzame onwetendheid bij groepen mensen."

Om eenzelfde tragedie als twee jaar geleden te voorkomen, dringt Oxfam er bij de regeringen van Sierra Leone, Liberia en Guinee op aan om de plaatselijke bevolking een leidende rol te geven als het gaat om hun gezondheid. Zij moeten direct betrokken worden bij besluiten over besteding van hulpgeld.