Kirgiezen zetten zich schrap voor een koude winter

De bevolking maakt zich al op voor maanden van bittere kou. Een waarschuwing kwam van de plaatselijke energiemaatschappij van Bisjkek, Severelectro, die haar klanten met de energierekening een oproep meestuurde om andere energiebronnen dan stroom te gebruiken omdat de situatie “kritiek” was.

Een video die deze week op Youtube verscheen, met Kirgizische dokters die een openhartoperatie moesten uitvoeren terwijl de stroom plotseling uitviel, maakt de angst alleen maar groter.

Geen gas

Het zuiden van het land zit sinds april al zonder gas, omdat het gasnetwerk toen werd overgenomen door het Russische Gazprom, waar buurland Oezbekistan weigert mee samen te werken. De bevolking moest voor het koken dus overstappen op dure elektriciteit, of op mest of ander brandbaar materiaal. Daarbij kwam nog een droogte, die het werk in de waterkrachtcentrale bemoeilijkte bij de verouderde Toktogul-dam.

Na kritiek van de president stapte de minister voor Energie een week geleden plotseling op. Maar dat zal mensen als Valentina Chebotok, die in een buitenwijk van Bisjkek woont, niet helpen. Deze vrouw van 89 moest zichzelf vorig jaar, bij temperaturen van 20 graden onder nul, in een groenteschuurtje drie maanden warmhouden bij een oventje met mest en kolenstof. Dit jaar heeft ze een gasoventje, maar met haar pensioen van amper 70 euro kan ze die niet te vaak aanzetten.

Er is ook goed nieuws: Kazachstan is dinsdag akkoord gegaan met de levering van meer dan een miljard kilowattuur aan elektriciteit de komende maanden. Ook de gasprijs van Gazprom, dat aan het noordelijke deel van Kirgizië levert, is met 20 procent gedaald.

Maar in grote delen van het land is het elektriciteitsnetwerk overbelast. Veel mensen zijn op stroom overgestapt omdat er telkens gastekorten waren. Nu is vooral stroom het probleem, en veel mensen willen weer overstappen op gas.

Kolen

Een alternatief is kolen, dat relatief goedkoper is. Kirgizië heeft grote voorraden, maar de industrie wordt geplaagd door schandalen en, naar verluidt, georganiseerde criminaliteit. Dat drijft de prijzen op en dwingt consumenten, inclusief de overheid, om kolen te importeren.

Sultanbek Dzholdoshbaev, een groothandelaar op de belangrijkste kolenmarkt net buiten Bisjkek, zegt dat de toevoer vanuit de beroemde voorraden van Kara-Keche is afgenomen, in de laatste jaren, omdat lokale bendes het hebben overgenomen tijdens de chaos na de coup in 2010. Het staatsbedrijf dat Kara-Keche bestuurt, is niet in staat op zo'n grote operatie efficiënt aan te pakken. De prijzen nemen daardoor alleen maar toe, nog verergerd door de vraag die stijgt sinds de regering is gaan waarschuwen voor de winter.

De tienduizenden die in appartementjes in de hoofdstad leven, met de oude centrale verwarming van Severelectro, hebben helemaal geen alternatieven. Ze kunnen er hooguit een stroomkachel bijzetten. “De verwarming werkt zo slecht”, zegt Larisa Musuralieva, die in een appartement in het zuiden van de stad woont, “dat we een elektrische kachel gebruiken. Als de stroom uitvalt deze winter, zal het heel koud worden in huis.”