Populariteit Tsvangirai is tanende in Zimbabwe

Hoewel de partij de controversiële verkiezingen verloor van Robert Mugabe en zijn partij Zanu-PF, lijkt de leider van de MDC-Tsvangirai-factie (MDC-T), vastbesloten aan het roer te blijven van de grootste oppositiepartij in het land.

Veel fanatieke aanhangers van de van de MDC, zoals Melford Gananda, vinden echter dat Tsvangirai ruimte moet maken voor een nieuwe generatie. "Hij heeft zichzelf overleefd en kan de klok niet terugdraaien", zegt Gananda. "Als de partij invloed wil houden, zullen er nieuwe gezichten moeten komen."

Gananda zegt dat hij Tsvangirai al sinds de oprichting van de MDC in 1999 steunt. "Ik hoopte al die jaren dat Tsvangirai aan de macht zou komen. Maar er volgde teleurstelling op teleurstelling, omdat Tsvangirai het slachtoffer werd van gestolen verkiezingen. Ik steun hem niet meer", zegt hij.

De onafhankelijke politiek analist Malvern Tigere constateert ook dat de MDC-T-leider zijn beste tijd gehad heeft. "Het feit dat hij driemaal achter elkaar de verkiezingen heeft verloren van een partij die al langer dan dertig jaar aan de macht is, betekent dat het tijd is voor een nieuwe leider", zegt Tigere.

Landonteigening

Douglas Mwonzora, woordvoerder van de MDC-T, denkt er anders over. "De MDC-T is de partij die Mugabe heeft wakkergeschud. Hij realiseert zich nu dat er mensen zijn die hem kunnen uitdagen. Bij de verkiezingen in 2018 kan Tsvangirai wellicht de beslissende stap naar verandering zetten", zegt Mwonzora.

In 2000, toen de populariteit van Mugabe afnam en zijn politiek van gewelddadige landonteigening hoogtij vierde, won de MDC de parlementsverkiezingen. Maar bij de presidentsverkiezingen twee jaar later, verloor Tsvangirai van Mugabe tijdens verkiezingen die volgens velen oneerlijk verliepen.

Zes jaar later won Tsvangirai de presidentsverkiezingen. Hij had echter niet genoeg stemmen om een tweede ronde, die gepaard ging met geweld tegen zijn aanhangers, te voorkomen. Mugabe claimde uiteindelijk de overwinning. Er werd een zwakke eenheidsregering gevormd met Mugabe als president en Tsvangirai als premier. Bij de verkiezingen in 2013 verloor Tsvangirai opnieuw van Mugabe.

Volgens Claris Madhuku, directeur van het Plaform for Youth Development, een groep die lobbyt voor democratie, heeft de MDC-T nog steeds toekomst. "Het is zeker nog niet voorbij voor de MDC-T. Maar de partij moet zichzelf wel zodanig herpositioneren dat Mugabe strategisch van de troon gestoten kan worden. Dat betekent dat eerst de machtsspelletjes en geruchten over de opvolging van Tsvangirai moeten stoppen. Pas dan kan Mugabe onttroond worden. Met Tsvangirai als gezicht van de partij", zegt Madhuku.

Persoonlijkheidscultus

Nu vanuit de partij geluiden blijven klinken dat Tsvangirai moet vertrekken, vrezen trouwe aanhangers zoals Hillary Dzirutwe uit Marondera in de provincie Mashonaland East dat het einde van de MDC-T in zich is. "Als Tsvangirai vertrekt, zal de MDC-T ook een groot deel van het electoraat kwijtraken", is haar overtuiging.

Politiek analist Zacharia Mushawatu zegt dat zowel de Zanu-PF van Mugabe als de MDC-T kampen met een problematische persoonlijkheidscultus die hun voortbestaan in gevaar brengt. "De regerende Zanu-PF en de MDC-T worden uitgehold door het idee dat ze niet zonder hun oprichters kunnen. Daardoor bezorgt de opvolging beide partijen hoofdbrekens."

Mushawatu gelooft dat, ondanks het controversiële verlies dat Tsvangirai meermalen leed, de MDC-T-leider nog steeds veel steun heeft. "Als Tsvangirai nu vertrekt, zal zijn partij uiteen vallen in verschillende facties en daarmee de Zanu-PF van Mugabe de eeuwigdurende politieke hegemonie aanreiken."