"Hoge gletsjers hebben geen last van klimaatverandering"

In tegenstelling tot de Andes of de Alpen zijn de bergen in en rondom de Himalaya zo hoog, dat zelfs in de zomer de temperaturen onder het vriespunt blijven. Het grootste deel van de gletsjers zal dus niet smelten, zegt Richard Armstrong, geograaf bij het Nationale Sneeuw- en IJscentrum van de Universiteit van Colorado. "Als het iets warmer wordt daarboven, blijft te temperatuur nog steeds ver onder nul."

Gletsjers zijn rivieren van ijs die gevoed worden door sneeuwval aan de top. Als de sneeuw naar beneden schuift, smelt die uiteindelijk. Daardoor komt er water beschikbaar in de zomer, de periode waarin meestal weinig neerslag valt.

Sinds het einde van de twee eeuwen durende Kleine IJstijd in 1850, trekken gletsjers zich langzaam terug. Die terugtrekking gaat sneller sinds er grote hoeveelheden broeikasgassen in de atmosfeer komen. Die gassen komen bijvoorbeeld vrij bij verbranding van steenkool en bij autoverkeer. In de afgelopen dertig jaar steeg de temperatuur wereldwijd met een halve graad.

Waterproductie

Hoeveel water een gletsjer jaarlijks produceert, wordt vooral bepaald door de sneeuw die valt op het bovenste deel en niet door het punt waarop de gletsjer eindigt. Tot nu toe is er geen bewijs dat er minder sneeuw valt op de hoge delen van de gletsjers of dat ze minder water produceren, zeggen Armstrong en andere wetenschappers.

In de eerste omvangrijke studie naar een gebied dat Hoog-Azië wordt genoemd, concluderen de wetenschappers dat 96 procent van het water dat vanaf de bergen in Nepal naar lager gelegen stroomgebieden stroomt, afkomstig is van sneeuw en regen. Slechts vier procent komt van gletsjers die in de zomer smelten. Van die 4 procent, zegt Armstrong, is slechts een klein deel afkomstig van het einde van de gletsjer dat smelt door de opwarming van de aarde.

Desinformatie

Volgens Armstrong is er veel desinformatie over gletsjers. Dat de gletsjers zich in de Himalaya sneller terugtrekken dan elders in de wereld en dat rivieren eerst dreigen te overstromen en daarna zullen opdrogen, klopt volgens hem niet. "Die rapporten kloppen eenvoudigweg niet", zegt hij.

"Er bestaat internationaal veel interesse in accurate gegevens uit de regio Hoog-Azië. Men wil weten hoe de watervoorziening zich in de toekomst zal ontwikkelen omdat conflicten tussen landen over water snel kunnen escaleren", zegt Mark Williams, van het Instituut voor Arctisch en Alpenonderzoek van dezelfde universiteit.

Gletsjers in andere, lager gelegen delen van de wereld smelten in de zomer over hun gehele lengte. Dus als de temperatuur stijgt, smelten die gletsjers sneller. Bij een aanhoudende temperatuurstijging wordt dat verlies niet meer gecompenseerd door extra sneeuwval in de winter. Dan kan de gletsjer uiteindelijk helemaal verdwijnen, zegt Armstrong. Daarmee verdwijnt ook het smeltwater dat boeren gebruiken voor irrigatie, en het water dat huishoudens en gebruikers van energie uit waterkrachtcentrales gebruiken.

"In Hoog-Azië ligt het echter anders, omdat dit gebied zo veel hoger ligt", zegt hij, verwijzend naar gebieden in China, Bhutan, Nepal, India, Pakistan, Kirgizië, Tadzjikistan, Kazachstan, Oezbekistan en Afghanistan.
 
"Ongeveer de helft van het oppervlak van de gletsjers ligt hoger dan 5500 meter. Op dat punt zullen gletsjers nooit smelten. De langste gletsjer in de wereld, met uitzondering van de poolregio, is hier te vinden, de Fedsjenko. Deze gletsjer is 77 kilometer lang. De langste gletsjer is te vinden in Antarctica, de Lambert. Die heeft een lengte van meer dan 400 kilometer."