VS beloven opnieuw om mariniers uit Japan weg te halen

Sinds de jaren negentig worden er al plannen gelanceerd en afgesloten over de militaire aanwezigheid van de VS op het eiland Okinawa, in het uiterste zuiden van Japan. Japan en de VS hebben een veiligheidsalliantie, die door de Japanse bevolking nog steeds wordt gewaardeerd, maar de bevolking van het eiland Okinawa heeft grote hinder van de Amerikaanse bases die samen 18 procent van het eiland in beslag nemen.

Als voorbereiding voor het bezoek van de Japanse premier Yoshihiko Noda aan Washington deze week hebben de beide landen een nieuw compromis gesloten. Negenduizend mariniers zullen verhuizen naar elders, vooral naar Guam, maar ook naar Australië, de Filippijnen en Hawaii. Japan betaalt ruim een derde mee aan de kosten van deze verhuizing, 8,6 miljard dollar (6,5 miljard euro). Die kosten zijn altijd het probleem geweest. Eind vorig jaar besloot het Congres nog de verhuizing te schrappen omdat ze te duur zou zijn.

Verplaatsing

De deal betekent een verlichting van de spanning tussen beide landen. De Japans-Amerikaanse alliantie kan nu weer doorgaan met verdere integratie. Maar er zit nog een andere kwestie verstopt in de discussie. Het gaat niet alleen om het aantal, het gaat ook om de marinebasis Futenma die verouderd is en bovendien door de groei van de stad Ginowan steeds meer gevaar oplevert voor de bevolking. De overgebleven mariniers zullen moeten verhuizen naar een andere plek op het eiland - maar hierover wordt in de deal niets gezegd.

De Japanse regering heeft Henoko op het oog, maar de lokale bevolking is tegen de bouw van nog een legerterrein op hun eiland, dat al driekwart van alle Amerikaanse soldaten in Japan moet huisvesten. Sinds 1996 houden activisten al sit-ins tegen het besluit. Een van hun bezwaren is dat het de zeldzame doejong, de Indische zeekoe, in gevaar zou brengen.

De deal wijst duidelijk op een Japans 'nee' op dat vlak, zegt Steve Clemons, redacteur van The Atlantic. "Ze zeggen dat het heel moeilijk is, want 'nee' willen ze niet zeggen tegen hun strategische partner. Maar uiteindelijk gebeurt er toch 'nee'. Het zal een zweer worden die oneindig zal etteren. Ook de komende tien jaar zal Henoko niet worden gebouwd, totdat een nieuwe president er alsnog de stekker uittrekt."

Uitgaven

De achtergrond van de discussie is de grote onzekerheid over de Amerikaanse militaire uitgaven. De Amerikaanse regering wil zich richten op de zogenoemde "Pacifische spil", maar het is moeilijk om dat goedkoop te krijgen. Geallieerden maken zich zorgen dat zij voor een deel van de kosten moeten opdraaien.

Ook sceptisch zijn de Amerikaanse activisten op plaatsen waar de mariniers naartoe moeten verhuizen, zoals Hawaii. "Hawaii heeft niet nog meer militairen nodig", zegt Koohan Paik, mediaprofessor aan het Kauai Community College. "Er zijn al 161 militaire installaties op Hawaii. Honderden terreinen zijn daardoor besmet met giftige stoffen, kerosine, diesel, onontplofte munitie , zware metalen, radioactief kobalt, perchloraat en verarmd uranium. En dat noemen ze veiligheid en zekerheid? De enige zekerheid die het brengt is economische zekerheid voor militaire bedrijven."