Oegandees parlement criminaliseert nu ook hiv-besmetting

Activisten dringen er bij president Yoweri Museveni op aan het nieuw wetsvoorstel rond de preventie en aanpak van hiv niet goed te keuren. Ze noemen verschillende onderdelen van het voorstel "een grote stap achteruit in de globale strijd tegen hiv-aids."

Oeganda wordt vaak als een voorbeeldland beschouwd op het vlak van de strijd tegen de hiv-epidemie van de jaren 90. Maar clausule 41 van het nieuwe wetsvoorstel schrijft een celstraf van maximum 10 jaar voor en een geldboete van ongeveer 1.400 euro, of beide, voor wie "opzettelijk en doelbewust hiv-aids doorgeeft aan een andere persoon."

Volgens ngo's is dit het meest controversiële deel van het voorstel, dat vorige week unaniem werd aangenomen door het parlement. Een andere clausule schrijft een boete of celstraf voor van maximum vijf jaar voor wie veroordeeld wordt voor "poging tot overdracht".

Stigma

Dianah Nanjeho van het Oegandese Netwerk voor Recht, Ethiek en Hiv-Aids (UGANET), een koepel van 40 middenveldorganisaties, zegt dat er onder hiv-patiënten al veel zelfstigmatisering en stigmatisering door anderen bestaat. Als de wet in werking treedt, zullen mensen "zich verbergen" in plaats van zich te laten testen, waarschuwt ze.

"Een hiv-test is de enige manier om ervoor te zorgen dat iemand zich laat behandelen. Mensen die hun status niet kennen, zullen nu de gezondheidszorg mijden en zeggen dat ze geen hiv-test kunnen laten afnemen, omdat de resultaten voor de rechter kunnen verschijnen", zegt Nanjeho. Volgens UGANET volstaat het bestaande Strafrechtelijk Wetboek om "kwaadaardige overbrengers van hiv" te vervolgen.

Het Aidscontroleprogramma van het Ministerie van Gezondheid is tegen de clausule die de overdracht van hiv criminaliseert. Ook de Oegandese Aidscommissie, een orgaan dat onder de bevoegdheid van de president staat, steunt de clausule niet.

Moeilijk te bewijzen

Wetenschappers zeggen dat het moeilijk te bewijzen is of een persoon een andere al dan niet opzettelijk besmette met het hiv-virus, en dat er andere, meer effectieve beleidsopties zijn. Human Rights Watch en andere mensenrechtenorganisaties vinden het wetsvoorstel "discriminerend en een hindernis in de strijd tegen aids".

In 1992 was 18 procent van de Oegandese bevolking besmet met hiv-aids, in 2005 nog maar 6,4 procent. Maar een nationaal onderzoek door het Ministerie van Gezondheid uit 2011 toonde aan dat 7,3 procent van de bevolking besmet zou zijn, met jaarlijks 130.000 nieuwe infecties. Meer dan twee derde van de Oegandezen is volgens het onderzoek niet getest op hiv-aids.