Leven op oliedrab in het Ecuadoraanse regenwoud

De omvang van de olievervuiling en de impact op het milieu en de menselijke gezondheid in het noordoosten van Ecuador is groot. Dat blijkt tijdens een tocht van 400 kilometer door de provincies Sucumbíos and Orellana, die tussen 1964 en 1990 te maken kregen met vervuiling door het Amerikaanse oliebedrijf Texaco.

Het moeras met de bewegende bomen is een "poel" gevuld met oliedrab van de bron Yuca 9, een van de 162 bronnen die Texaco opgeruimd of "gesaneerd" zou hebben tussen 1995 en 1998.

Deze poelen of kuilen, sommige  zo groot als een voetbalveld, werden gebruikt om slik en ander afval van olieboringen te dumpen. Ook menselijke ontlasting en vuilnis werden er gestort, bij gebrek aan beerputten en zuiveringsinstallaties.

Op 14 februari bepaalde een rechter in Nueva Loja, de hoofdstad van Sucumbíos, dat het Amerikaanse bedrijf Chevron 9,5 miljard dollar moet betalen ter compensatie van de schade die werd aangericht aan het milieu en de menselijke gezondheid. Chevron heeft Texaco opgekocht.

De eisers, inheemse bewoners en boeren die zich hebben georganiseerd in de Asamblea de Afectados por Texaco (AAT - Vergadering van door Texaco Getroffenen), zijn in beroep gegaan tegen de uitspraak, omdat ze het bedrag te laag vinden in verhouding tot de aangerichte schade. Chevron noemt de zaak op zijn beurt "frauduleus", en wil ook een revisie.

Volgens afspraak

In een overeenkomst die Texaco in 1995 sloot met de Ecuadoraanse overheid, nam Texaco verantwoordelijkheid voor de sanering van een derde van de milieuvervuiling als gevolg van de oliewinning in het regenwoud. De regering zou verantwoordelijk zijn voor de rest. Tijdens de rechtszaak stelde Chevron dat de saneringen wat Texaco betreft volgens afspraak zijn verlopen.

In het gebied zelf is echter te zien dat de gesaneerde oliepoelen gewoon gevuld zijn met banden, tanks, stokken en struiken, en vervolgens bedekt werden met aarde. In de vijftien jaar daarna groeide de vegetatie op de putten uitbundig, dankzij het vruchtbare klimaat in het regenwoud. Dat geldt ook voor de bomen die meeveren bij elke stap die je zet. Maar je hoeft maar een of twee meter diep te graven, en je stuit op de oliedrab. Twee leden van de Coalitie ter Bescherming van de Amazone, de groep organisaties en gemeenschappen die de zaak tegen Chevron steunen, boorden op verschillende plaatsen gaten en stuitten daar op de olie. Dat deden ze ook bij de voormalige afvalpoel van de bron Sacha 53, die volgens Chevron succesvol gesaneerd zou zijn.

Geen drinkwater

Texaco erkent in totaal 326 afvalpoelen te hebben aangelegd voor de olieboringen in de regio. Uit onderzoek van de rechtbank en rapporten bleek echter dat het om minstens 956 poelen moet gaan.

Zelfs voor 1995 had Texaco al poelen bedekt. Toen ze gegraven werden, werd er geen beschermend materiaal aangebracht, waardoor het afval diep kon doordringen in de bodem en uiteindelijk in rivieren en stroompjes terecht kwam. Maar ook beter afgewerkte poelen, bleken schadelijke stoffen in het milieu te lekken.

Een van de grote paradoxen in dit tropische regenwoud waar water in overvloed aanwezig is, is dat veel dorpen en gemeenschappen geen water hebben om te drinken, koken en baden, omdat de rivieren in de omgeving compleet vervuild zijn.

"Dit is het huis van María Aguinda, een van de eisers in de zaak die in 1993 is gevoerd tegen Texaco", zegt Rosa Tanguila, een inheemse vrouw van de Kichwa-gemeenschap uit Rumipamba in Orellana. "Ze sloot zich aan bij de zaak omdat de rivier die langs haar huis loopt, vervuild was met olie. Daardoor moest ze twee uur lopen om schoon water uit een andere rivier te halen."

De vervuiling hier werd veroorzaakt door de bron Auca 1. Ook dit gebied zou gesaneerd zijn door Texaco, maar de giftige stoffen die geproduceerd werden door de oliewinning, sijpelden in de rivier en vervuilden die vanaf het begin.

Bescherming

Onder druk van protesten en stakingen van de plaatselijke bevolking, werkt het staatsoliebedrijf Petroecuador nu aan de sanering van een gebied zo groot als diverse voetbalvelden. Die werkzaamheden zouden echter tekortschieten.

Tanguila zit in het team inheemse bewoners dat door Petroecuador is ingehuurd om mee te helpen. Ze spuiten water onder hoge druk door de rivierbedding om zo het plakkerige zwarte slib op te stuwen naar een punt waar Tanguila het met een schop in een metalen tank schept. "We ruimen op wat Texaco schoon noemt", zegt Tanguila.

De werknemers dragen rubberen overalls als ze in de grijze en zwarte modder werken, maar ze hebben geen handschoenen of beschermende brillen. Daardoor staan ze bloot aan schadelijke stoffen. En op de rivieroevers spelen kleine kinderen in het vervuilde water.

"Petroecuador had, toen het de gebieden terugkreeg, moeten onderzoeken of Texaco ze volgens afspraak had achtergelaten. Maar dat is niet gebeurd", zegt Donald Moncayo, een andere inwoner van de streek. "Misschien kwam dat omdat veel bestuurders van Texaco zijn overgestapt naar Petroecuador. Ze wisten al wat ze van plan waren: de Ecuadoraanse regering de rommel laten opruimen."

Hogeresolutiefoto is beschikbaar op http://ipsnoticias.net/fotos/Rosa_Tanguila_limpia_crudo_selva_Texaco_Gonzalo_OrtizIPS.jpg