Kenia doet goede zaken met geothermie

Afrika heeft een enorm potentieel om schone energie te halen uit wind, water of uit warme aardlagen diep in de ondergrond. Toch heeft een derde van de Afrikanen geen toegang tot elektriciteit en zijn de economieën van niet-olieproducerende landen erg gevoelig voor schommelingen in de olieprijs. Voor de meeste gezinnen op het platteland blijft hout de voornaamste bron van energie.

Kenia laat zien dat het ook anders kan. Het land ligt aan de Oost-Afrikaanse Slenk, een gebied van meren en vulkanen dat zich over 9500 kilometer uitstrekt van de vallei van de Jordaan tot de Grote Meren in Centraal-Afrika. Kenia haalt momenteel 150 megawatt, 10 procent van zijn energie, uit aardwarmtebronnen in de Grote Riftvallei. Op relatief geringe diepte zitten daar rotsformaties met een temperatuur tot 345 graden waar men met behulp van een stoomturbine en een generator elektriciteit kan opwekken.

“Het potentiële vermogen van aardwarmte in Kenia, Oeganda en Ethiopië bedraagt respectievelijk 3000, 1000 en 250 megawatt”, zegt Stephen Karekezi van het African Energy Policy Research Network in Nairobi, “Kenia exploiteert voorlopig 150 megawatt, Ethiopië twee megawatt en Oeganda helemaal niets”.

Kenia begon met geothermisch onderzoek kort na de onafhankelijkheid van Groot-Brittannië in 1963. Er werden twee bronnen geboord in Olkaria in Naivasha, op 100 kilometer van Nairobi. In de jaren zeventig werden haalbaarheidsstudies uitgevoerd tussen Olkaria en het warmwatermeer van Bogoria in de Riftvallei. In 1981 werd de eerste centrale in dienst genomen, met een capaciteit van 15 megawatt. Kenia wil het aandeel van aardwarmte in zijn energiemix tegen 2019 opvoeren tot 22 procent.

“Het grote voordeel van deze energie is dat je de installaties in stukjes kunt bouwen en ze uitbreiden wanneer er opnieuw geld beschikbaar is. Aardwarmte vermindert de afhankelijkheid van geïmporteerde fossiele brandstoffen en helpt zo deviezen uitsparen”, zegt de Keniase milieuconsultant David Yuko, “Bovendien is de energie niet gevoelig voor droogteperiodes”. Tijdens de droogte van 2001 leverden de geothermische centrales energie op een moment dat de watercentrales droog stonden.

Naast de ecologische bonus – de wolken die uit de geothermische centrales ontsnappen bestaan voornamelijk uit stoom – draagt aardwarmte op verschillende manieren bij tot de economische ontwikkeling. In Naivasha gebruikt men aardwarmte om groenten te beschermen tegen schimmels door ’s nachts het vochtigheidsniveau constant te houden. In Eburru gebruikt men de stoom voor het drogen van pyrethrum-bloemen, waaruit een insecticide wordt gewonnen.

Het zijn vooral de economische argumenten die de balans in het voordeel van aardwarmte doen overslaan, meent Kareki van het African Energy Policy Research Network. “Omwille van de grote armoede zijn de mensen vooral bezig met economische problemen. Het milieu staat eerder onderaan het prioriteitenlijstje van gemeenschappen en politici”. IPS MDG7 (MC/JS)