Ivooriaanse fruittelers mikken op buurlanden

Ivoorkust voert per jaar ongeveer 230.000 ton bananen uit naar de Europese Unie. Maar het Afrikaanse marktaandeel in Europa zal de komende jaren waarschijnlijk fors teruglopen. De Europese Unie zal de invoerheffingen op de goedkopere Latijns-Amerikaanse bananen verminderen van de huidige 176 euro per ton tot 114 euro in 2017. Daarmee verdwijnt het kostenvoordeel van veel producenten uit Afrika en de Caraïben, die hun bananen sinds 1993 tolvrij kunnen invoeren in de EU.
De EU trekt 200 miljoen euro steun uit voor de getroffen landen, maar dat is waarschijnlijk onvoldoende om alle negatieve gevolgen op te vangen. Mathias N’Goan Aka, de voorzitter van de Ivoriaanse Vereniging van Bananen- en Ananasproducenten, vreest dat de geschatte daling van de Afrikaanse bananenexport naar de EU met 14 procent ook voor Ivoorkust werkelijkheid zal worden. Dat kan zware gevolgen hebben voor de 50.000 arbeiders die in de sector werken.
Volgens N’Goan Aka zijn kleine producenten er al mee begonnen hun bananenstruiken om te hakken. Zij achten zichzelf kansloos in directe concurrentie met de Amerikaanse multinationals die de Latijns-Amerikaanse bananen in Europa aan de man brengen.

Regionale kansen

Maar op plaatsen als Azaguié in het zuiden van Ivoorkust, waar de plantages groter zijn, laten de telers de armen niet zakken. Er zijn afzetkansen in Ivoorkust zelf en in de buurlanden, zegt Doulaye Sawagodo, de eigenaar van een plantage van een hectare. "Ik kom uit Burkina Faso, en daar zijn bananen een hoog gewaardeerd levensmiddel dat steeds meer gegeten wordt."
Ook Michel Gnui, de voorzitter van de Organisatie van Ivoriaanse Exporteurs van Bananen en Ananas (Ocab), pleit voor een offensief naar de Afrikaanse markten om de Europese verliezen te compenseren. Ook in Mali, Senegal en Niger liggen er voor Ivoriaanse producenten kansen, geloven Afrikaanse experts.
De overheid zal de producenten wel een duwtje in de rug moeten geven door de grote wegen en spoorverbindingen te verbeteren en mee te werken aan oplossingen om de bananen vers te houden tijdens het lange transport in de regio, oordeelt Isabelle Lou Kouhelou, een bananenhandelaar uit Abidjan.
Experts pleiten ook voor initiatieven om de kwaliteit van het Ivoriaanse fruit te verbeteren, de productiviteit van de plantages op te voeren en het nationale verbruik aan te zwengelen. Diversificatie lijkt ook niet dom, bijvoorbeeld door het oprichten van verwerkende bedrijven. Een regionaal "observatorium" zou intussen de regionale markt en de belangrijkste andere afzetgebieden in de gaten moeten houden. Ivoorkust moet bijvoorbeeld snel en accuraat kunnen reageren op de mondiale overproductie die kan ontstaan door de toenemende afzetkansen van de producenten uit Latijns-Amerika in Europa.