Diepe verdeelheid over Syrië binnen regering-Obama

Vorige week onthulde de New York Times een voorstel van Minister van Buitenlandse Zaken Hillary Clinton en CIA-directeur David Petraeus. Zij pleiten daarin voor directe steun en bewapening van de Syrische rebellen, om zo directer de loop van de gebeurtenissen te kunnen beïnvloeden. Ook Leon Panetta en Martin Dempsey, de vorige minister van Defensie en de hoogste generaal van het leger, zijn daar voorstander van, bleek uit opmerkingen die ze in het Congres maakten tijdens hoorzittingen over Libië. OOK James Clapper, hoofd van de inlichtingendiensten, zou het plan steunen.

Scepsis

Dit biedt een heel ander beeld dan wat de regering-Obama officieel naar buiten brengt. Publiekelijk verkondigt de regering nog steeds scepsis over wapenleveringen aan onbekende groepen opstandelingen. De voorstellen die nu worden geuit, zijn overigens helemaal nog niet concreet over hoe Amerika kan winnen of zijn doelen kan behalen, en hoe het de steun weer kan beëindigen.

"Lang geleden kozen de Verenigde Staten al voor een strategie van steun aan opstandelingen om zo iets te doen tegen het regime, of op z'n minst te doen alsof ze iets doen aan het probleem", zegt Leila Hilal, directeur van de taskforce Midden-Oosten bij de New America Foundation. "Ook al was er geen grootschalige militaire steun, er zijn wel stappen gezet om toe te staan dat anderen de rebellen zouden bewapenen. Deze indirecte benadering heeft gefaald in het keren van het conflict en heeft de revolutie ondermijnd."

Uit het meningsverschil tussen de president en zijn nationale veiligheidsstaf trekken analisten verschillende conclusies. Elliott Abrams van de Council on Foreign Relations noemt het besluit van de president een "tragische fout" en zegt dat "je niet kunt ontkomen aan de conclusie dat electorale politiek een rol heeft gespeeld" in het negeren van het advies van zijn team.

Belangen

Joshua Landis, hoogleraar in Oklahoma en eigenaar van het goed gelezen blog Syria Comment, is het er niet mee eens. "Obama lijkt het niet eens te zijn met de heersende belangen in Washington, en de manier waarop zij het Midden-Oostenbeleid willen formuleren." Juist de druk om meer betrokken te zijn "is een motief voor hem om uit Syrië te blijven, want hij weet dat sterke belangen snel gaan meespelen als we daar betrokken in raken. Hij lijkt de Midden-Oostenbeleidsmakers niet te vertrouwen."

General Dempsey verduidelijkte deze week, desgevraagd, dat hij het bewapenen van de Syrische oppositie "in concept" steunde, maar dat "er enorme complexiteiten zijn die we nog steeds niet hebben opgelost". Het plan van de interventionisten is door CIA-analisten zelf ondermijnd, die in een onderzoek concludeerden dat de instroom van Amerikaanse wapens de situatie op de grond niet concreet zou veranderen.

Over de precieze betrokkenheid van de VS in Syrië is op dit moment weinig bekend. Het Witte Huis heeft herhaaldelijk laten weten dat wapenleveranties in "verkeerde handen" kunnen vallen, een zorg die sterker wordt met de instroom van buitenlandse strijders in Syrië. Militanten verbonden met Al Qaeda hebben met hun uitrusting, geld en ervaring op weten te klimmen in de rangen van de gewapende oppositie, en zijn er niet meer goed van te onderscheiden.

Terreurgroepen

Tot nog toe zijn de pogingen om militanten te marginaliseren mislukt. Toen de VS de grootste groep die aan Al Qaeda is verbonden, Jubhat Al-Nusra, op de lijst van terreurgroepen zetten, kwam een groot deel van de oppositie direct voor hen op. Ze zijn "essentieel voor de overwinning", zei Moaz Al-Khatib, het hoofd van de Nationale Coalitie voor Syrië, het belangrijkste gezicht van de oppositie.

In het geheim heeft Washington wel degelijk rebellen gesteund, al meer dan een jaar, met "niet-dodelijke hulp", inlichtingen en andere onbekende middelen. Steun in stilte, maar openlijk interventie afkeuren, dat is de houding van Obama. Zijn collega's doen het juist andersom: ze roepen openlijk op tot interventie maar hebben grote bedenkingen bij de ideologie en de richting van de mensen die ze willen bewapenen.

Deze spagaat zorgt ervoor dat alle keuzes nog openliggen. "Niemand heeft nog maar enige optie van tafel geveegd in welk gesprek dan ook waar ik bij was", zei Dempsey. Toch is de militaire optie niet waarschijnlijk, denkt Landis. "De mensen die Obama naar voren heeft proberen te schuiven, al zijn benoemingen, zijn tegen spierballenpolitiek in het Midden-Oosten. Zijn algehele plan blijft: niet betrokken raken in Syrië, en geen oorlog beginnen tegen Iran."