Opnieuw een Gandhi aan het roer?

De huidige partijvoorzitter, zijn moeder Sonia Gandhi, zit ook de coalitie voor onder leiding van premier Manmohan Singh. Gezien haar kwetsbare gezondheid, is het duidelijk dat Rahul Gandhi het gezicht van de partij en de premierskandidaat zal zijn tijdens de verkiezingen die gepland staan voor 2014.

In zijn eerste toespraak na de benoeming, sprak Rahul Gandhi zijn partijgenoten en de jongerenafdeling van de partij toe. De toespraak, waarin hij onder meer sprak over de kloof tussen jongeren en de politieke elite en opriep tot transformatie en decentralisering van de macht, werd door sommigen vanwege de emotionele directheid gekenmerkt als een "Obama-moment."

"Uit zijn speech sprak overtuiging en stijl, de partij kreeg nieuwe energie van zijn woorden", zei Shoma Chaudury, politiek commentator en hoofdredacteur van het magazine Telhelka. Toch zijn er ook twijfels over Rahu Gandhi's ideologische standpunten en de verandering die hij kan brengen in de Indiase politiek.

Dynastiepolitiek

De Indiase politiek kent een lange geschiedenis van "dynastische politiek." De meest prominente familie is het Nehru-Gandhi-geslacht, die vier premiers voortbracht in de 66 jaar sinds de Indiase onafhankelijkheid.

Veel regionale partijen in India worden nu bestuurd door politieke leiders en hun nakomelingen. Ook de Congrespartij telt veel jonge politici wier ouders eerder hoge posities binnen de partij hadden.

Na de moorden op zijn grootmoeder in 1984 en zijn vader in 1991, zien velen de aarzeling van Rahul Gandhi om een grotere rol in de politiek te spelen, als begrijpelijk. In zijn speech verwees hij er kort naar dat zijn moeder tranen had gelaten om zijn ambities.

Verkrachtingszaak

De timing van de aankondiging is volgens analisten een reactie op de massaprotesten die in India op gang kwamen na de schokkende verkrachting van een 23-jarige studente in december. Leiders van de Congrespartij kwamen onder vuur te liggen vanwege hun reactie op de protesten – de politie kreeg toestemming traangas en waterkanonnen te gebruiken tegen de demonstranten.

"Deze regering hoopt dat het de partij ten goede komt als de koppen in de kranten veranderen", zei Krishna Prasad, politiek commentator en redacteur van het magazine Outlook.

De belangrijkste oppositiepartij, de hindoenationalistische Bharatiya Janata Party (BJP), zou van plan zijn Narendra Modi, minister van de staat Gujarat, naar voren te schuiven als kandidaat voor het premierschap.

Congresleiders zoals Jitin Prasad hebben gezegd dat Rahul Gandhi een positieve campagne kan voeren tegen de negatieve politiek van Modi. Rahul Ganhdi's gebrek aan ervaring en zijn debacle in Uttar Pradesh vorig jaar – waar de Congrespartij een vernederend verlies leed – doen echter twijfels rijzen over zijn geschiktheid om de 'gewone man' voor zich te winnen bij de komende verkiezingen. Ondanks zijn bedachtzame passie, zou hij het charisma missen dat zijn overleden vader en grootmoeder hadden.

Aarzelend leider

In 2004 ging Rahul formeel de politiek in. Hij weigerde echter een prominente rol te spelen en koos ervoor zich te richten op de jongerenvleugel. Rahul Gandhi bleef ook vaak stil tijdens parlementaire debatten en heeft zich niet uitgesproken over kwesties als buitenlandse directe investeringen, corruptie en de protesten die het land in de afgelopen maand zijn greep hielden na de verkrachting van de 23-jarige studente.

Aarthi Ramachandran, auteur van een biografie van Rahul Gandhi, schrijft dat hij "een soort politiek praktiseert waarbij hij aanzienlijke politieke invloed uitoefent zonder veel verantwoording te nemen."

Rahul gedraagt zich anders dan andere telgen uit politieke families. Zo mengde hij zich onder de allerarmsten en maakte hij zich geliefd bij gewone burgers. Hij reist vaak met de trein en bezocht zelfs de opstandige, maoïstische regio's in West-Bengalen en Bihar. Maar bij de verkiezingen vorig jaar in Uttar Pradesh, de grootste staat van India, betaalde zijn gebaar naar de armen en dalits, de kastelozen, zich niet uit in politiek dividend. De Congrespartij leed zwaar verlies.

Rahul Gandhi bewaart afstand tot de media. "Zijn ontoegankelijkheid draagt bij aan zijn mystiek. Belangrijke leiders in India, inclusief die uit de Gandhi-familie, gebruiken stilte als politiek. Die terughoudendheid is deel van zijn persoon", zegt Prasad.

Serieuze wil

Rahul Gandhi's voorouders uit het Nehru-Gandhi-geslacht, inclusief Indira Gandhi en haar zonen Sanjay en Rajiv Gandhi, kregen te maken met beschuldigingen van wanbestuur en corruptie. Sommige politieke analisten zeggen dat ze nog weinig gezien hebben van Gandhi's politieke scherpzinnigheid of wijsheid. Hoewel hij de serieuze wil lijkt te hebben corruptie en elitarisme aan te pakken, is hij nog niet met oplossingen gekomen.

Hoe Gandhi de economische neergang, de groeiende onvrede over openbare instituten, de maoïstische opstand en armoede wil bestrijden, zal nog moeten blijken.