Onderdrukking in Wit-Rusland bereikt "nieuw dieptepunt"

Volgens de mensenrechtenorganisaties is "niemand veilig" voor de repressie van Alexander Loekasjenko, die in december tijdens controversiële verkiezingen werd herkozen als president.

"Niet alleen ngo's hebben met repressie te maken. Mensenrechtenorganisaties en mensen die de verkiezingen controleren, zijn wel het eerste aan de beurt", zegt Daria Vasjkevich van de Vergadering van Pro-Democratische Ngo's van Wit-Rusland.

Direct na de verkiezingen op 19 december voerden de veiligheidstroepen hun acties op. Boze kiezers en oppositiekandidaten verzamelden zich op het centrale plein in Minsk. Hoewel sommige analisten voorspeld hadden dat Loekasjenko dit soort demonstraties zou tolereren om het Westen tevreden te stellen en geen hulpgeld mis te lopen, volgde er een golf van repressie die al vergeleken wordt met de ergste periodes uit het voormalige Sovjet-regime.

Honderden demonstranten werden gearresteerd en geslagen. Een presidentskandidaat van de oppositie brak zijn benen doordat de oproerpolitie op hem sprong. Een andere kandidaat werd door de veiligheidstroepen uit het ziekenhuis gehaald, waar hij behandeld werd voor hoofdwonden.

Inhumaan

Amnesty International zegt dat mensen die op honderden meters afstand van het plein liepen, werden aangevallen door de politie. Een student werd daarbij ernstig gewond achtergelaten.

In de daaropvolgende dagen en weken volgden diverse arrestaties. Mensen zouden overdag en 's nachts door de politie zijn afgevoerd omdat ze zich in de buurt de demonstraties begaven. Contact met familie of een advocaat was niet mogelijk. Vrijgelaten arrestanten getuigen over de "inhumane" omstandigheden waaronder ze werden vastgehouden.

De autoriteiten hebben sommige mensen huisarrest gegeven. Plaatselijke mensenrechtengroepen, zoals Charter 97, melden dat ze continu door de geheime politie in de gaten worden gehouden.

Tientallen mensen zijn beschuldigd van het veroorzaken van oproer. Zij kunnen celstraffen van maximaal vijftien jaar krijgen. Een advocate die besloot de campagnevoerende journaliste Iryna Khalip - de vrouw van de voormalige presidentskandidaat Andrei Sannikov - te verdedigen, heeft daar onder druk vanaf gezien. De geheime politie had haar te kennen gegeven dat ze haar vergunning als advocaat kwijt zou raken, als ze de zaak op zich nam.

Dagelijks invallen

Volgens Vasjkevic zijn er dagelijks invallen bij organisaties die niet duidelijk achter het regime staan. Mensenrechtengroepen zeggen dat kun kantoren geplunderd worden.
Loekasjenko stelt dat de repressie nodig is om te voorkomen dat Wit-Rusland getroffen wordt door een revolutie zoals die in Kirgizië vorig jaar. Daarbij moest zijn vriend Koermanbek Bakijev aftreden. Een revolutie die volgens Loekasjenko door westerse staten gepland en gesponsord was.

De internationale gemeenschap heeft vorige week de gebeurtenissen in Wit-Rusland veroordeeld. De Europese Unie (EU) kondigde een reeks sancties aan tegen meer dan 150 leden van het regime van Loekasjenko, waaronder een reisverbod en bevriezing van hun  Europese tegoeden.

Westerse landen beloofden intussen ook miljoenen euro's hulp voor ngo's, studenten- en oppositiegroepen, om zo de oppositie tegen Loekasjenko te steunen.

Sommige waarnemers twijfelen echter aan de effectiviteit van die maatregelen. Ze vragen zich af of de sancties een einde kunnen maken aan de repressie. Sommige leden van het regime van Loekasjenko die op de zwarte lijst staan, zouden er al in geslaagd zijn het reisverbod te omzeilen.