Macht en passie plaatsen voetbal boven de wet

Terwijl het Spaanse team nog volop geniet van de wereldbeker, beginnen miljoenen voetbalfans al uit te kijken naar de volgende editie in 2014 in Brazilië. Voetbal is een wereldwijde passie geworden, maar ook een enorme business, gecontroleerd door een kleine groep mensen.
In Brazilië neemt de kritiek op de internationale voetbalfederatie FIFA toe. Arlei Damo, hoogleraar aan de Braziliaanse Federale Universiteit van Rio Grande do Sul (UFRGS), heeft het over "maffia-achtige" kenmerken van de organisatie. Het is een gesloten orgaan dat aan niemand verantwoording aflegt en niet wil zeggen hoeveel het verdient aan de organisatie van een wereldbeker of waar die winsten naartoe gaan, zegt Damo. De FIFA dicteert de regels en heeft een eigen vorm van rechtspraak.

Corruptie

De organisatie doet zich echter graag voor als een soort multilaterale, intergouvernementele instelling. Het is bijvoorbeeld trots dat het meer leden heeft dan de Verenigde Naties (208 tegenover 192). Die institutionele context, zonder controle van de overheid of de maatschappij, is een voedingsbodem voor corruptie, zeggen journalisten als Andrew Jennings.
Er zijn nog meer omstandigheden die corruptie voeden. Zo is het geen toeval dat het hoofdkwartier van de FIFA in Zwitserland gelegen is, waar de wetgeving flexibel is, en de machtshebbers in de organisatie en in de nationale voetbalorganisaties kunnen erg lang op post blijven. De Braziliaan João Havelange bleef bijvoorbeeld aan het hoofd van de FIFA van 1974 tot 1998. Zijn opvolger, Joseph Blatter, leidt de organisatie sindsdien onafgebroken.
Het is vooral het enorme succes van voetbal wereldwijd dat de sport en ook de FIFA boven de problemen van corruptie en straffeloosheid tilt, zegt Simoni Lahud, antropoloog aan de Universiteit van Fluminense bij Rio de Janeiro.
Volgens Lahud overschaduwt de wereldwijde passie voor voetbal de corruptie en de inmenging van de internationale voetbalorganisatie in nationale aangelegenheden zoals de bouw van stadions voor de wereldbeker.
Maar omdat voetbal zo'n belangrijk aspect geworden is voor miljoenen mensen wereldwijd en uitgegroeid is tot een enorme business, groeit de kritiek, en niet enkel van journalisten en academici. De Braziliaanse president Luiz Inácio Lula da Silva stelde bijvoorbeeld al voor om de voorzitterstermijn van de Braziliaanse Voetbalfederatie (CBF) te beperken tot acht jaar. Ricardo Teixeira, de schoonzoon van Havelange, leidt de CBF al 21 jaar.