Cambodja verliest vijf vrouwen per dag in kraambed

Aan elke gezondheidspost in Cambodja is nu minstens één vroedvrouw verbonden. Dat is te danken aan de aandacht die Cambodja de voorbije jaren besteedde aan opleidingen voor dat beroep, en aan een programma dat vroedvrouwen een vergoeding betaalt voor elke bevalling die ze begeleiden.
Maar dat wil nog niet zeggen dat zwangere vrouwen overal in Cambodja op goede zorgen kunnen rekenen. Neem nu Thma Da, een uitgestrekte gemeente met vierduizend inwoners in het westen van het land, aan de grens met Thailand. Het dichtstbijzijnde ziekenhuis is 200 kilometer ver weg, over slechte wegen die in het regenseizoen veranderen in modderpoelen. Thma Da zelf heeft een geïmproviseerd gezondheidscentrum, met één vroedvrouw. "Zelfs de gezondheidspost is in het regenseizoen moeilijk bereikbaar voor zwangere vrouwen", zegt Chan Theary, de directeur van de hulporganisatie RACHA die het centrum ondersteunt.

Geen water

Het gezondheidscentrum van Thma Da heeft tijdens het droge seizoen geen stromend water. Elektriciteit is er pas sinds RACHA voor zonnepanelen zorgde. Er is maar een kleine voorraad aan medicijnen die soms levensreddend zijn. De vroedvrouw heeft niet veel ervaring, en ze verdient zo weinig dat ze haar inkomen moet aanvullen door gebak te verkopen. "Kwalitatief hoogstaande gezondheidszorg is dit niet", zegt Chan. "Zelfs geen basisnoden kunnen we hiermee niet volledig dekken".
Toch hoopt Chan dat de schrikbarend hoge kraambedsterfte in haar land op de terugweg is. Volgens cijfers uit 2008 sterven er in Cambodja 461 vrouwen per 100.000 geboorten. Dat is veel in vergelijking met het gemiddelde van driehonderd sterfgevallen voor heel Zuidoost-Azië, en zeker met het gemiddelde van negen sterfgevallen in de rijke landen. De belangrijkste oorzaken – bloedingen, zwangerschapsvergiftiging en infecties – zijn behandelbaar.
In veel landen zijn de sterftecijfers de voorbije jaren duidelijk teruggelopen, in Cambodja voorlopig niet. Toch heeft het land heel wat ondernomen. "Er worden meer zwangere vrouwen begeleid, bij meer bevallingen zijn goed opgeleide mensen aanwezig en er vinden meer geboorten in ziekenhuizen plaats", zegt Alice Levisay, de vertegenwoordiger van het VN-Bevolkingsfonds in Cambodja. In 2000 was in Cambodja bij amper 32 procent van de bevallingen een vroedvrouw of een gynaecoloog aanwezig; vorig jaar was dat aandeel al opgelopen tot 63 procent.
Eerder dit jaar publiceerde het Britse medische vakblad The Lancet een studie waarin het Cambodjaanse sterftecijfer onder zwangere vrouwen op 266 per 100.000 bevallingen wordt geschat. Dat blijft een hoog cijfer, maar het wijst wel op de lang verwachte verbetering. Gezondheidsexperts wachten nu op de resultaten van een demografisch gezondheidsonderzoek van dit jaar. Chan zegt dat ze samen met veel collega's optimistisch is. "We verwachten dat het sterftecijfer zal zijn teruggelopen als gevolg van al onze inspanningen. En we hopen het ook."