Weg naar klimaatactie in Afrika is hindernisbaan

In het vorig jaar gesloten Klimaatakkoord van Parijs hebben alle partijen zich ertoe verplicht minder CO2 uit te stoten en hun economieën bestand te maken tegen de klimaatverandering. De grote vraag tijdens de vervolgconferentie in Marrakech, die momenteel wordt gehouden, is hoe die afspraken nagekomen worden. Dat geldt in het bijzonder voor ontwikkelingslanden in Afrika.

"Tijdens deze klimaatconferentie hebben we drie belangrijke doelen: het eerste is een sterke basis te leggen voor een technisch en juridisch raamwerk van het Akkoord van Parijs", zegt Seni Nafo, voorzitter van de Afrikaanse Groep van Onderhandelaars (AGN). "Het tweede doel is de klimaatactie te versnellen, en het laatste financiering voor aanpassing in Afrika zeker stellen."

De conferentie in Marrakech (COP22) wordt door de Afrikaanse landen gezien als kans om enkele zaken die in Parijs bleven liggen, alsnog op te pakken.

Vage plannen

Ondanks de aanname van het klimaatakkoord vorig jaar, zijn details over het voorkomen van een te grote opwarming van de aarde, mechanismen om nakoming af te dwingen en het bereiken van een balans tussen vermindering van de klimaatverandering en aanpassing, doorgeschoven naar COP22.

Een van belangrijkste onderwerpen voor Afrika is het verwijderen van hindernissen om toegang te krijgen tot klimaatfinanciering. Uit statistieken van de Afrikaanse Ontwikkelingsbank (AfDB) blijkt dat momenteel minder dan 4 procent van de wereldwijde klimaatfinanciering gaat naar de regio's die het zwaarst te lijden hebben. Dit komt doordat er onvoldoende geschikte klimaatprojecten zijn op het continent.

Aangezien de afspraken gebaseerd zijn op nationale bijdragen, bestaat de angst dat de toegang tot klimaatfinanciering verder bemoeilijkt wordt door het feit dat de meeste nationale plannen van landen vaag zijn, zegt het African Policy Centre (ACPC) van de Economische Commissie voor Afrika van de VN (Uneca).

Graanproductie

In de afgelopen jaren ging het vooral over capaciteitsopbouw, om zo het benodigde niveau te bereiken voor haalbare projecten in Afrikaanse landen. Desondanks dringen experts op actie aan. Volgens Balgis Osman Elasha, hoofd Klimaatverandering bij de Afrikaanse Ontwikkelingsbank, moet Afrika "niet in de val trappen voortdurend te werken aan capaciteitsopbouw, en zo serieuze kansen op klimaatfinanciering te missen."

Elasha zegt dat Afrika niet profiteert van het Clean Development Mechanism (CDM), omdat "alleen maar bezig is met capaciteitsopbouw terwijl andere landen actie ondernemen." Het CDM is bedoeld om landen te helpen bij de strijd tegen de klimaatverandering.

Uit de beschikbare data blijkt dat de meeste Afrikaanse landen al te maken hebben met economische uitdagingen die waarschijnlijk ingewikkelder zullen worden door de klimaatverandering. Zo zal de graanproductie naar verwachting dalen met 49 procent tegen 2050, waardoor de voedselzekerheid nog meer onder druk komt te staan.

Duurzame energie

De Zambiaanse minister van Water, Ontwikkeling, Sanitatie en Milieubescherming, Lloyd Mulenga Kaziya, onderstreepte in Marrakech de noodzaak tot dringende actie. "Zambia wordt diep geraakt. In de afgelopen vijf jaar droogden onze rivieren op terwijl droogteperiodes de productie van kleine boeren ondermijnden." Kaziya zei dat zijn land dringend behoefte heeft aan verbeterde hydrometeorologische systemen, zodat belangrijke sectoren zoals de mijnbouw, energiesector en landbouw, beter kunnen inspelen op de veranderende omstandigheden.

Het is niet zo dat er niets gebeurt in Afrika. Zo werd tijdens COP21 het Africa Renewable Initiative (AREI) gelanceerd. Dat moet de weg banen voor de Afrikaanse transitie naar duurzame groei. AREI heeft al 10 miljard dollar aan investeringen opgehaald voor projecten op het gebied van hernieuwbare energie in Afrika, zegt de AfDB, een van de partners in het initiatief.