VS distantiëren zich van Israëlisch Iranbeleid (analyse)

De oefening "Austere Challenge '12" was gepland voor april en simuleert een gezamenlijke Amerikaans-Israëlische operatie om naderende raketten te identificeren en onderscheppen, waarbij gesofisticeerde Amerikaanse radarsystemen worden gekoppeld aan Israëlisch afweergeschut. Zo anticiperen beide landen indirect op de Iraanse vergelding van een Israëlische aanval op zijn nucleaire installaties.

Uitleg van het Pentagon

Door deel te nemen aan de oefening zouden de VS automatisch de bondgenoot zijn van Israël in elke oorlog die zou volgen op een Israëlisch offensief in Iran. Dat willen Obama en zijn militaire leiders blijkbaar niet, zolang de Israëlische premier Netanyahu weigert de garantie te geven dat hij Iran niet zal aanvallen zonder voorafgaande goedkeuring van Washington. Officieel klonk het echter dat het uitstel van de oefening in onderling overleg was gebeurd, om een verdere escalatie van de spanningen in de regio te vermijden.

Woordvoerder van het Pentagon, John Kirby, zei zondag aan Laura Rozen van Yahoo News dat de beide partijen hadden beslist om de oefening te verschuiven naar de tweede helft van 2012, zonder een specifieke reden op te geven. Maandag meldde Rozen echter dat "verschillende Amerikaanse functionarissen" haar hadden verteld dat het uitstel vorige maand was gevraagd door de Israëlische minister van Defensie, Ehud Barak. Een bron suggereerde zelfs dat Israël zijn opties wil openhouden voor een luchtaanval op Irans nucleaire installaties in het voorjaar.

Dempsey naar Israël

Dat de Israëli's om uitstel vroegen, lijkt op een uitleg die moet verhullen welke politieke tegenslag dit betekent voor de regering van Netanyahu en die Obama moet afschermen van de Republikeinse verwijten dat hij Israël onvoldoende steunt.

Toch is het signaal niet mis te verstaan voor Netanyahu en Barak, de vurigste voorstanders van een aanval tegen Iran in de Israëlische regering. De timing zal niet toevallig zijn: deze week brengt de voorzitter van de Joint Chiefs of Staff, generaal Martin Dempsey, een bezoek aan Israël. Naar verluidt had Dempsey in de herfst in een vergadering met Obama zijn bezorgdheid geuit over de mogelijkheid dat Israël een unilaterale aanval tegen Iran zou lanceren. Obama zou geantwoord hebben dat hij geen inspraak heeft in het Israëlische beleid, tot ongenoegen van Dempsey.

Mogelijk zal de nieuwe militaire chef zijn Israëlische collega vertellen dat elke Amerikaanse deelname aan een gezamenlijke oefening zoals "Austere Challenge '12" als voorwaarde heeft dat Israël er niet op eigen houtje beslist om Iran aan te vallen.

Straat van Hormuz

De breuk tussen de VS en Israël is het gevolg van een reeks moves van Israël en zijn aanhangers die duidelijk bedoeld waren om de spanningen tussen de VS en Iran aan te wakkeren. In november en december waren er bijvoorbeeld de wettelijk verankerde Amerikaanse sancties tegen de Iraanse oliesector en de centrale bank, die er zijn gekomen op aangeven van de Amerikaanse neoconservatieven in overleg met de Likoedpartij van Netanyahu.

In een reactie hierop dreigde Iran de Straat van Hormuz af te sluiten. De stap naar een echt militair conflict werd klein. Daar deed Israël nog een schep bovenop met nog strengere strengere sancties.

De moord op de Iraanse wetenschapper Mostafa Ahmadi Roshan vorige week in Teheran werd onmiddellijk veroordeeld door minister van Buitenlandse Zaken, Hillary Clinton, en elke Amerikaanse betrokkenheid werd ontkend. Voor de eerste maal nam de Amerikaanse regering afstand van acties die in de media doorgaans worden voorgesteld onderdeel van een gezamenlijk Amerikaans-Israëlisch beleid.