Tadzjikistan beperkt vrijheid studenten

Universiteiten in Tadzjikistan hebben een brief gekregen met de mededeling dat “het houden van conferenties, seminaries, andere bijeenkomsten of studentenontmoetingen via internationale organisaties tegen de wet is.”

Eind oktober werd ook een vereniging voor jonge advocaten, Amparo, door de rechter verboden. De brief aan de universiteiten werd enkele weken eerder verstuurd.  “Er heerste hier meer vrijheid dan in buurlanden”, zegt Amparo-voorzitter Dilrabo Samadova. “Maar het gaat achteruit.” Samadova zegt eraan gewend te zijn dat de overheid moeilijk doet tegen ngo's. De recente acties kwamen echter onverwacht.

Volgens Eurasia.net, dat een kopie van de brief aan de universiteiten in z’n bezit heeft, mogen studenten niet langer meedoen aan congressen of bijeenkomsten die gesponsord worden door internationale ngo's. Het is onduidelijk op welke wet dit is gebaseerd.

Een woordvoerder van het ministerie van Onderwijs, financieel specialist Tagoymurod Davlatov, zei in eerste instantie dat het document niet bestond. Later stelde hij in een e-mail dat het besluit is genomen omdat het ministerie nauw wil samenwerken met de ngo's. “Het belangrijkste is dat de studenten op tijd hun lessen volgen”, schreef hij.

Donorhulp

De maatregel van het ministerie lijkt al effect te hebben. Sinds de aankondiging werden sommige ngo's, zoals het Britse International Alert, onder druk gezet om jongerenkampen af te gelasten. De Duitse Academische Uitwisselingsservice (DAAD) moest taaltesten voor uitwisselingsstudenten schrappen. “Het is echt goed voor studenten om aan dit soort trainingen mee te doen”, zegt Samadova die ook betrokken is bij de jongerenkampen. “Maar de regering wil alles controleren.”

Tadzjikistan is op verschillende gebieden erg afhankelijk van hulp van donoren, van reparaties aan transformatoren tot voedselzekerheid en het opruimen van landmijnen. Westerse diplomaten zeggen de acties van de regering scherp te volgen. “Wij, en andere donorlanden, zullen doorgaan met projecten die Tadzjikistan in economisch opzicht helpen, en met het verspreiden van onze ideeën en kennis”, zegt een diplomaat van een belangrijk donorland. “Maar als dit een geregisseerde poging blijkt te zijn om ngo's de mond te snoeren, dan zal dat zeker invloed hebben op de internationale hulp.”

Het is volgens de diplomaat niet duidelijk wat er achter de verscherpte controle zit. “Misschien vindt iemand aan de top de westerse ideeën van ngo's problematisch. Maar als Tadzjikistan zich wil ontwikkelen, zal het zich juist meer moeten openstellen voor internationale ideeën en organisaties.”

Corruptie

Studenten zijn het belangrijkste doelpubliek van de meeste ngo's, zegt de directeur van een internationale ngo die werkt op het gebied van economische ontwikkeling, gezondheidszorg en infrastructuur. “Dit maakt ons werk bijna onmogelijk. We willen jongeren toerusten om het land op te bouwen.”

Het onderwijs is in Tadzjikistan door en door corrupt. Studenten en ouders betalen voor zo ongeveer alles, van positieve testuitslagen tot diploma's. “Het zou beter zijn als het ministerie van Onderwijs zich richtte op zijn kerntaak, het verbeteren van het onderwijssysteem. Dat is er nu erger aan toe dan in de Sovjettijd”, zegt de westerse diplomaat.

Samadova vermoedt dat de restricties te maken hebben met de presidentverkiezingen van volgend jaar. De overheid ziet ngo's als verspreiders van informatie over onderwerpen waarop het officiële beleid duidelijk tekortkomingen heeft, zoals gezondheidszorg, milieu en onderwijs. “Jongeren zijn gemakkelijker te sturen als ze niets weten.”