Mogelijk weer vakbonden in Birma

De Internationale Arbeidsorganisatie (ILO) onderzoekt of een bepaling in de Birmese grondwet van 2008 de weg vrijmaakt voor vakbondsactiviteiten. Die werden door opeenvolgende junta's verboden omdat ze dissidente geluiden in de kiem wilden smoren.
"De nieuwe grondwet zegt dat werknemers het recht hebben zich te organiseren en vertegenwoordigers te benoemen", zegt Steve Marshall van de ILO. "We proberen deze bepaling te gebruiken."
Daarbij moet de ILO echter rekening houden met andere teksten in de controversiële grondwet. Het charter, dat werd goedgekeurd tijdens een referendum dat geplaagd werd door fraude, bevat ook passages die repressieve maatregelen toestaan als de overheid bedreigingen voor de nationale veiligheid en stabiliteit ziet.

Vakbondswet

De ILO gelooft dat de officiële houding ten opzichte van arbeidersrechten in Birma verandert. Dit blijkt onder meer uit een officieel antwoord van de Birmese regering op een verzoek dat zeven arbeidsorganisaties in juni indienden om een vakbond te registreren.
"Ze werden niet gearresteerd", verklaarde Marshall tegenover een groep journalisten in Bangkok, een contrast met de repressieve maatregelen die het regime normaal gesproken neemt als iemand een bedreiging lijkt voor de macht. "Er werd hen gevraagd geduld te hebben totdat een nieuwe vakbondswet is goedgekeurd."
Het nieuws over de wet werd in januari openbaar. De junta kondigde toen aan dat het wetsvoorstel goedgekeurd zal worden als het parlement weer bij elkaar komt na de voor dit jaar geplande algemene verkiezingen. De ILO heeft aangeboden het regime te helpen bij deze zeldzame stap op weg naar een georganiseerde arbeidersbeweging.

Stakingen

Tussen november en maart had Birma te maken met een aantal wilde stakingen in de industriezone rondom Rangoon, de voormalige hoofdstad. Het waren voornamelijk vrouwen uit de kleding- en schoeiselindustrie die tijdelijk het werk neerlegden. In een fabriek die eigendom is van Zuid-Koreanen, legden bijna tweeduizend werknemers tegelijkertijd het werk neer. Dergelijke stakingen zijn in twintig jaar niet voorgekomen in het land. De stakers eisten hogere basissalarissen, betaling van overwerk en mind lange werkdagen. 
 
De actievoersters werden met rust gelaten door het leger. De junta deed een beroep op de politie om de orde te bewaren, maar oefende ook druk uit op de bedrijven om de conflicten op te lossen door in gesprek te gaan met vertegenwoordigers van de arbeiders.
Dat de stakende vrouwen met rust gelaten werden, kan te maken hebben met wie ze waren, zegt Maung Maung, algemeen secretaris van de Federatie van Birmese Vakbonden (FTUB), een coalitie van vakbondsgroepen die in ballingschap opereren. "Sommige stakers waren vrouwen, zussen en dochters van de soldaten", zegt hij. "De militairen klagen dat hun gezinnen te weinig eten hebben omdat ze voedselprijzen zo sterk gestegen zijn. Hun vrouwen voelen zich zelfs gedwongen om bij te verdienen in de prostitutie."