Mexicanen dienen Trump van antwoord: Mexico eerst

Nu president Donald Trump de import van Mexicaanse producten wil bemoeilijken en het Noord-Amerikaans Vrijhandelsverdrag (Nafta) wil herzien, beginnen Mexicanen het geweer van schouder te veranderen.

Zo is een digitaal platform opgericht dat Mexicaanse producten sneller bij de Mexicaanse koper moet brengen. “Dan hebben we geen tussenpersonen meer nodig”, zegt initiatiefnemer Alan Avelar. “We willen de onlineverkoop door producenten faciliteren.”

Coca-Cola boycotten

Begin januari richtte Avelar met drie collega’s Lo Nacional op, een collectief dat de binnenlandse consumptie wil aanzwengelen. De website is het eerste resultaat. Tegelijk met dit soort initiatieven zie je overal oproepen om producten van Amerikaanse multinationals zoals Coca-Cola en Wal-Mart te boycotten.

Trump wil opnieuw onderhandelen over Nafta, het vrijhandelsakkoord tussen de VS, Canada en Mexico, dat sinds 1994 van kracht is. De Amerikaanse president dreigt ermee 20 procent taks te heffen op Mexicaanse producten en daarmee de 3200 kilometer lange muur tussen de VS en Mexico af te werken.

De Mexicaanse president Enrique Peña Nieto herlanceerde vorige week de campagne Hecho en México, “gemaakt in Mexico”, een campagne die in 2009, onder de vorige regering, voor het eerst was gelanceerd.

Belangrijkste handelspartner

De VS zijn de belangrijkste handelspartner van Mexico. Mexico heeft zich de laatste twintig jaar vooral op zijn relatie met de VS gefocust, ten nadele van de band met andere landen. De Mexicaanse handelsbalans is daardoor niet alleen weinig gediversifieerd, ze vertoont ook een tekort.

Volgens officiële cijfers heeft Mexico in de eerste elf maanden van 2016 voor 340 miljard geëxporteerd, waarvan 275 miljard naar de VS. In dezelfde periode werd voor 353 miljard ingevoerd, waarvan 163 miljard uit het noordelijke buurland.

Textiel-, technologie- en autosector profiteerden van het vrijhandelsverdrag maar fundamentele sectoren als de landbouw doken in de rode cijfers.

Geen nationale toegevoegde waarde

"In die dertig jaar zijn we er niet in geslaagd om ketens van nationale toegevoegde waarde te creëren”, zegt Ignacio Martinez, coördinator van het Laboratorium voor de Analyse van Handel, Economie en Bedrijfskunde van de Nationale Autonome Universiteit van Mexico. “Bovendien weten we niet wat de binnenlandse vraag is, omdat we geen systeem van marketingonderzoek hebben.”

Cijfers van Martinez’ onderzoekscentrum laten zien dat de export, vooral die van de maakindustrie, goed is voor maar liefst 32 procent van het bruto binnenlands product. Bovendien zijn het vooral het centrum en noorden van het land die exporteren; het zuiden en zuidoosten, de meest deprimerende regio’s van het land, dragen amper bij tot deze export.

Net die zuidelijke regio’s bieden de meest kansen op nieuwe productie en tewerkstelling, zegt Martínez.

“We moeten meer mensen aantrekken”, zegt Avelar. “We moeten het doen met wat we hebben en wat we weten.”

Volgens Martínez moet de overheid de kleine en middelgrote ondernemingen en de binnenlandse distributie versterken.

Maar de Mexicaanse consument wacht voorlopig af. Het Studiecentrum voor Openbare Financiën van de Kamer voor Afgevaardigden waarschuwde op 24 januari dat de binnenlandse consumptie verder achteruit kan gaan. De Index van het Consumentenvertrouwen blijft immers dalen, voor de achtste maand op rij.