Gender-expert mag ondanks kritiek blijven bij VN

In juni besloot de 47 leden tellende VN-mensenrechtenraad voor het eerst een onafhankelijke expert te benoemen op het gebied van de rechten van lesbiennes, homo’s, biseksuelen, transgenders en interseksuelen (LHBTI). De keuze viel op de Thaise rechtsgeleerde Vitit Muntarbhorn.

Enkele weken later dienden een aantal Afrikaanse landen een resolutie in, met als doel de benoeming ongedaan te maken. Ze betwistten de “legaliteit” van het mandaat en stelden dat de Mensenrechtenraad de soevereiniteit van landen schendt. Seksuele oriëntatie en genderidentiteit moeten volgens hen niet gekoppeld worden aan bestaande internationale mensenrechteninstrumenten.

Maandag werd het Afrikaanse initiatief geblokkeerd, nadat een groep Latijns-Amerikaanse en Caraïbische landen een amendement had ingediend waarin gevraagd werd om de tekst die het vertrek eist van de expert, te schrappen. Dat amendement werd aangenomen met 84 stemmen voor, 77 tegen en 17 onthoudingen. De geamendeerde concepttekst werd vervolgens aangenomen met 94 stemmen voor, 3 tegen en 80 onthoudingen.

Discriminatie en geweld

Mensenrechtenorganisaties zijn blij met de uitkomst en noemen het “een overwinning voor de mensenrechten”. “Er kan veel bereikt worden als we de handen ineen slaan. We zijn blij met dit resultaat en zien bevestigd dat landen geloven in de mechanismen van de Mensenrechtenraad”, zei Jessica Stern van OutRight Action International. OutRight Action is een van de 850 organisaties uit 157 landen die zich hebben ingezet voor de komst van een LHBTI-expert.

Mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch (HRW) zegt dat de VN hiermee bevestigd hebben dat iedereen, ook LHBTI’ers, beschermd dient te worden tegen discriminatie en geweld. “Bovendien wordt hiermee de integriteit gerespecteerd van de Mensenrechtenraad als hoogste mensenrechtenorgaan bij de VN, dat niet alleen in theorie, maar ook in de praktijk deze rechten beschermt”, zei Boris Dittrich, directeur van de LHBTI-campagne bij HRW.

Homohuwelijk

Volgens een VN-rapport bestaan in minstens 76 landen wetten die mensen criminaliseren op basis van hun seksuele oriëntatie of genderidentiteit. LHBTI-rechten zijn al lange tijd een omstreden kwestie bij de Verenigde Naties.

In 2014 stuitte VN-secretaris-generaal Ban Ki-moon op weerstand in meer dan veertig landen, inclusief Egypte en India, toen hij aankondigde dat de VN het homohuwelijk onder personeelsleden ging erkennen en ook bijbehorende voordelen zou toekennen aan partners van hetzelfde geslacht.

Meer recentelijk weigerden Rusland en de 57 lidstaten van de Organisatie voor Islamitische Samenwerking (OIC) 11 LHBTI-organisaties bij een VN-bijeenkomst over aids.

Over de geamendeerde resolutie moet nog gestemd worden in de Algemene Vergadering van de VN. Maandag werd gestemd in het Third Committee, de commissie van de Algemene Vergadering die gaat over sociale, humanitaire en culturele zaken.

LHBTI-expert Muntarbhorn heeft een mandaat van drie jaar gekregen om onderzoek te doen naar de rechten van LHBTI’ers in lidstaten.