Centraal-Amerika worstelt met rampenbeleid

De storm met windsnelheden tot zeven beaufort bereikte Centraal-Amerika op 12 oktober. Sindsdien stapelen de problemen zich op. Overstromingen, instortingen en aardverschuivingen volgen elkaar op. Er vielen al 91 dodelijke slachtoffers; meer dan een miljoen mensen in El Salvador, Honduras, Nicaragua, Costa Rica en Guatemala leden schade.

Preventie

De zware gevolgen van de storm tonen aan dat de regio tekort schiet op het vlak van preventie, hoewel er al heel wat maatregelen genomen zijn. Volgens Williams De León, lid van het Verbond van Vrijwillige Brandweermannen van Guatemala, heeft de verwoestende orkaan Mitch in 1998 wel tot een andere ingesteldheid geleid. “Veel mensen beseften dat Guatemala zeer kwetsbaar is voor het klimaat en nu zijn ze beter georganiseerd”, zegt hij.

Sinds 2004 zetten de verschillende overheden in het land samen met de privésector en organisaties die zich bezighouden met hulp en preventie zogeheten rampencomités op. In 2010 vaardigde Guatemala bovendien een wet uit die criteria vastlegt voor de constructie van gebouwen, en in juli heeft men veiligheidsnormen voor openbare gebouwen vastgelegd. “Het gaat om een cultuur van preventie die algemeen moet worden”, zegt De León.

De uitdaging is “meer belang te hechten aan het goedkoopste, namelijk preventie, maar dat is ons nog niet gelukt”, oordeelt Guido Calderón, een activist van de Burgerbeweging voor Risicobeheersing, een organisatie in Guatemala.

De doortocht van de orkanen Mitch, Stan (2005) en Agatha (2010) heeft in de regio duizenden dodelijke slachtoffers geëist. Honderdduizenden mensen leden schade door de extreme weersomstandigheden. Maar de overheid slaagt er niet in te verhinderen dat mensen blijven bouwen op bergflanken en aan de oevers van rivieren. Volgens Calderón beschouwen ambtenaren en ondernemers de rampen ook als een bron van inkomsten. Zij zouden goede zaken doen met de heraanleg van verwoeste infrastructuur.

Wisselvalliger klimaat

De oorzaak van het wisselvalligere klimaat in Centraal-Amerika lijkt de opwarming van de aarde te zijn. “De afgelopen dertig jaar is de gemiddelde temperatuur in dit land met een graad gestegen", zegt José Milán, klimaatspecialist van de Universiteit voor Handelswetenschappen van Nicaragua. "De neerslag is tussen zes en tien procent afgenomen aan de Stille Oceaan, terwijl hij met 25 procent is toegenomen in het Caraïbisch gebied”.

Centraal-Amerika staat in voor minder dan een halve procent van de totale mondiale uitstoot van broeikasgassen, maar de gevolgen zijn heviger dan elders.

De storm die de voorbije weken over Centraal-Amerika raasde, was een tropische depressie. Dat is een zwakke storm met maximumsnelheden tot 61 kilometer per uur. Een depressie bestaat uit verschillende onweders die samengroepen; de typische spiraalvorm van hevigere stormen ontbreekt, en er is evenmin sprake van een “oog”. Tropische depressie 12E trok van het oosten van de Stille Oceaan over Centraal-Amerika naar de Caraïben.