Saoedische hervormingen gaan samen met marteling en arrestaties

Human Rights Watch (HRW) documenteerde voor het rapport het gedrag van de Saoedische autoriteiten tegenover dissidenten en activisten sinds het midden van 2017. Ondanks belangrijke hervormingen voor Saoedische vrouwen en jongeren, is de rechtstaat nog steeds zeer zwak, constateert de mensenrechtenorganisatie.

“Mohammed bin Salman heeft een entertainmentsector gecreëerd en staat vrouwen toe om te reizen en auto te rijden. Maar de Saoedische autoriteiten sloten ook veel belangrijke hervormingsgezinde denkers en activisten op. Sommige daarvan hadden juist opgeroepen tot deze hervormingen”, zegt Michael Page, plaatsvervangend Midden-Oosten-directeur bij HRW. “Daadwerkelijke hervormingen zouden niet leiden tot intimidatie, detentie en mishandeling van belangrijke activisten.”

Arrestatiecampagnes

De auteurs van het rapport baseren zich op gesprekken met activisten en dissidenten, regeringsverklaringen, rechtbankdocumenten, berichtgeving in Saoedische media en sociale media.

In juni 2017 benoemde de Saoedische koning Salman zijn zoon, Mohammed bin Salman tot kroonprins. Daarmee is hij de eerstvolgende in lijn geworden om zijn vader op te volgen, en werd hij ook verantwoordelijk voor het dagelijkse bestuur van het land. Zijn benoeming ging samen met positieve veranderingen, waarmee hij een goede indruk maakte op het wereldtoneel.

Er is echter ook een andere realiteit, zegt HRW. Voorafgaand aan de benoeming van de kroonprins werden justitie en veiligheid direct onder controle van het koninklijk hof geplaatst. Daarna volgde een reeks arrestatiecampagnes. Het eerste doelwit waren prominente geestelijken, intellectuelen, academici en mensenrechtenactivisten. Een paar maanden later volgden belangrijke zakenmensen en leden van de koninklijke familie die beschuldigd werden van corruptie. In mei 2018 richtte de repressie zich op vrouwenrechtenactivisten.

Vreedzame ideeën

Dat Saoedi’s worden gearresteerd om kritiek op de overheid is niet nieuw, zegt HRW. Wat bij deze arrestatiegolf echter wel nieuw was, was de schaal waarop dat gebeurde. Enkele leden van het koninklijk huis die beschuldigd werden van corruptie, zitten nog steeds vast zonder proces.

De autoriteiten kiezen ook familieleden van prominente Saoedische dissidenten en activisten als doelwit en leggen hen reisverboden op. Omar Abdulazis, een dissident die in Canada woont, meldde dat zijn twee broers in augustus vorig jaar werden gearresteerd, in een poging hem het zwijgen op te leggen.

Andere vormen van misbruik zijn volgens HRW afpersing in ruil voor het vrijlaten van gevangenen en pogingen de doodstraf op te leggen voor niet-criminele handelingen. Dat laatste speelt bijvoorbeeld bij de hervormingsgezinde religieuze denker Hassan Farhan al-Maliki, die te maken heeft met “vage beschuldigingen” omdat hij volgens HRW uiting gaf aan vreedzame religieuze ideeën. Een andere bekende geestelijke, Salman al-Awda, werd gearresteerd op basis “vreedzame politieke verklaringen, samenkomsten en meningen.”

Jamal Kashoggi

De Saoedische autoriteiten zouden naar verluidt ook surveillancetechnologie gebruiken om in te breken op online accounts en mobiele apparaten van critici en dissidenten. HRW ontving hierover informatie van Citizen Lab, een Canadees onderzoekscentrum.

De repressieve kant van het regime kreeg pas internationaal aandacht in oktober 2018, na de moord op de Saoedische journalist Jamal Kashoggi, zegt HRW. “Als het land echt wil laten zien dat het hervormt, zullen koning Salman en kroonprins Mohammed bin Salman nieuwe hervormingen moeten doorvoeren, die hun burgers basismensenrechten garanderen, inclusief de vrijheid van meningsuiting en vergadering, en een onafhankelijk rechtssysteem.”