Arabische lente veroorzaakt rimpel in Angola

Adolfo Andre weet wat zijn land nodig heeft en is bereid ervoor te vechten. "De president moet aftreden, hij is al veel te lang aan de macht." Andre kan het niet langer aanzien dat zijn volk in verschrikkelijke omstandigheden leeft, terwijl het land zo rijk is. De 32-jarige man die lang als vluchteling in Zuid-Afrika leefde, is geboren in 1979, twee weken voor de Angolese president Jose Eduardo dos Santos aantrad. Hij maakt deel uit van een protestbeweging van jongeren die sinds begin dit jaar actief is.

Ze laten zich deels inspireren door de Arabische lente, deels door hun ervaringen als expats maar vooral door hun frustratie over de ongelooflijke ongelijkheid in Angola.

Bange Angolezen

Met de hulp van sociale media als Facebook kreeg de beweging al snel de wind in de zeilen. In oktober bracht ze zevenhonderd mensen op de been in de hoofdstraat van Luanda, met slogans als "weg met de dictator". Zevenhonderd lijkt weinig, maar de protesten zijn ongezien in een land waar de regering alle media controleert en kritische stemmen het zwijgen oplegt.

"Veel Angolezen weten dat het systeem niet deugt, maar zijn afhankelijk van de regering en de regerende partij voor hun baan en inkomen", legt Andre uit. "Ze durven niet in opstand komen. Maar we proberen de miljoenen Angolezen zonder eten, woning, werk en hoop te mobiliseren. We geloven dat er iets aan het veranderen is."

De voorbije maanden waren er ook manifestaties in andere dorpen en steden, en acties tegen privé- en staatsbedrijven. "Angola is nog ver verwijderd van een Arabische lente, maar de betogingen zijn nieuw en erg betekenisvol", meent Pedro Seaba, onderzoeker aan het Portugese Instituut voor Internationale Relaties en Veiligheid in Lissabon.

Rijkste vrouwen van Afrika

Samen met Teodoro Obiang van Equatoriaal-Guinea is Dos Santos vandaag de langst regerende president van Afrika. Na decennia van absolute macht valt het 69-jarige staatshoofd nu snel uit de gratie. "Elk lid van zijn clan zwemt in het geld. Zijn dochters behoren tot de rijkste vrouwen van Afrika", hekelt Makuta Nkondo, parlementslid van oppositiepartij Unita. "Terwijl de Angolezen geen water, elektriciteit, gezondheidszorg of fatsoenlijk onderwijs hebben."

Maar in opstand komen tegen de Angolese autoriteiten eist een tol. Andre vindt geen werk meer sinds hij in januari terug naar Angola verhuisde, net als vele anderen die deelnamen aan de protesten en hun baan verloren. "De veiligheidsdiensten houden ons voortdurend in de gaten", zegt hij. Na een betoging in september werd Andre samen met tientallen anderen gearresteerd. Zes weken zat hij in de gevangenis.

Geen dictatuur

Voor elk protest dat plaatsvindt, organiseert regeringspartij MPLA evenementen waarbij ze T-shirts uitdeelt, concerten geeft, en oproept tot eenheid om de vrede te bewaren. De propagandamachine in de media draait op volle toeren en belicht elk regeringsproject en elk succes.

"Dit is geen dictatuur, integendeel", zei Dos Santos vorige maand in zijn jaarlijkse toespraak. "We zien een nieuwe democratie die levendig, dynamisch en participatief is."

De protesten hebben de autoriteiten opgeschrikt, denkt Elias Isaac, directeur van het Open Society Initiative in Angola. "Ze voelen de druk, anders zouden ze zo niet reageren."

MPLA-woordvoerder Rui Falcao Pinto de Andrade ontkent dat Angola zich aan de vooravond van een Arabische lente bevindt: "Het is makkelijk om vanuit de oppositie kritiek te hebben op alles en dingen te zien die er niet zijn."