"Jonge vrouwen zijn grootste slachtoffer in Irak"

"Door het voortdurende geweld zijn mensenrechtenschendingen in Irak schering en inslag", schrijft Human Rights Watch in een pas verschenen rapport. In veel gevallen is de Iraakse regering er niet in geslaagd een "onafhankelijke en onpartijdig" onderzoek te voeren. Voor At a Crossroads: Human Rights in Iraq Eight Years After the US-Led Invasion baseert de organisatie zich op 178 gesprekken met mensen uit verschillende lagen van de Iraakse bevolking in zeven steden in het afgelopen jaar.

De Iraakse regering heeft tal van internationale verdragen ondertekend over de manier waarop regeringen mensenrechtenschendingen kunnen voorkomen, bijvoorbeeld de Conventie over de Eliminatie van alle Vormen van Discriminatie tegen Vrouwen. Maar uit het rapport blijkt dat ze er vaak niet in slaagt de wet en strafwet toe te passen.

Seksueel geweld

Een groot deel van de HRW-studie focust op de rechten van vrouwen en meisjes. "De grootste slachtoffers in Irak zijn jonge vrouwen", verklaarde een activiste in Bagdad in 2010. Voor de Golfoorlog in 1991 werden de vrouwenrechten in Irak "relatief beter beschermd dan in andere landen uit de regio", aldus het rapport. Toen Saddam Hoessein de "islamitische en tribale tradities begon in te zetten als politiek wapen om zijn tanende macht te versterken", ging het met de vrouwenrechten in Irak dramatisch bergaf.

Gedwongen huwelijken, prostitutie en seksueel geweld komen nu vaak voor in Irak, stelt HRW. De ngo onderzocht bijvoorbeeld de zaak van de veertienjarige Baghdadi. In 2010 werd ze ontvoerd, gedrogeerd en meegenomen naar een huis waar andere Arabische en Koerdische meisjes verbleven. Daar werd ze gedwongen om dagelijks met een of twee mannen te slapen. Het verhaal klinkt bekend voor vele slachtoffers van gedwongen prostitutie in Irak.

Volgens het rapport vrezen slachtoffers van seksueel geweld terecht voor vergelding, sociale verstoting en fysiek geweld door hun families. Bovendien hebben ze er weinig vertrouwen in dat de autoriteiten hen de steun of bescherming zullen geven die ze nodig hebben. Daardoor gaan vele gevallen ongemerkt voorbij aan de Iraakse regering.

Amerikaanse hulp

Het HRW-rapport wijst ook op het disproportionele aantal religieuze minderheden die uit hun huizen en dorpen werden verjaagd door een gebrek aan veiligheid of door religieus extremisme. Miljoenen ontheemde Irakezen leven nu in een steeds onzekerder wordende situatie. Door de onveiligheid hebben weinig internationale hulporganisaties toegang tot de meest behoeftige bevolking. Bovendien verleent de regering weinig hulp aan ngo's, die nochtans beter geschikt zijn om de humanitaire kwesties aan te pakken.

Tal van organisaties uit Washington, waaronder Refugees International, vroegen de VS al om de druk te verhogen op de Iraakse regering zodat ze "haar verantwoordelijkheden ten aanzien van haar volk nakomt." Maar nu vooral besparingen de agenda in Washington domineren, komt ook de Amerikaanse steun ter discussie te staan.

Het HRW-rapport waarschuwt dat onvoldoende buitenlandse hulp waarschijnlijk het einde betekent van programma's als het Diyala-initiatief, dat "religieuze minderheden en andere Irakezen veilig helpt terugkeren naar hun dorpen die het toneel waren van extreem geweld en verwoesting."