Rwanda krijgt steeds meer bossen

De meeste van zijn buren op het platteland van het district Gisagara in het zuiden van Rwanda zijn boeren, maar Segatashya, vader van vijf kinderen, leefde van het illegaal kappen van eucalyptusbomen op zijn vijf hectare grond. Het hout verkocht hij als brandhout.

Negentig procent van de inwoners van Gisagara is actief in de landbouw. Net als in andere delen van het land groeide de bevolking hier nadat zo'n drie miljoen Rwandezen die het land ontvluchtten na de genocide van 1994, terugkeerden.
 
De groeiende bevolking op het platteland is op zoek naar landbouwgrond, brandhout en hout voor de bouw. Daardoor dreigt teveel bos te verdwijnen. Uit gegevens die bij elkaar gebracht werden door de webportal Mongabay, blijkt dat het gebruik van hout als brandstof in Rwanda  met 60 procent is gestegen tussen 1990 en 2005. Industriële houtkap nam in deze periode ook toe.

Prioriteit

Afgaand op bronnen zoals Mongabay, de VN-Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO) en het VN-Milieuprogramma (UNEP), lijkt het erop dat de ontbossing in Rwanda net als in veel andere landen steeds sneller gaat. In plaats daarvan nam het bosgebied in de afgelopen jaren toe van 10 procent tot 20 procent.
 
Rwanda heeft bescherming van de bossen uitgeroepen tot topprioriteit en wil voor 2020 een bosoppervlak van 30 procent hebben. Dat doel lijkt gemakkelijk gehaald te worden, want het land ligt voor op het schema.
 
Rwanda raakt nog steeds oorspronkelijke bossen kwijt. Zo is het Gishwatibos in het noordwesten is bijvoorbeeld bijna volledig verwoest. Maar de fanatieke campagne voor duurzame bosbouw compenseert deze verliezen.

Fruitbomen

Bijna twee jaar geleden werd Segatashya gearresteerd toen hij met zijn pickup, volgeladen met hout, op weg was naar huis. Het hout was gekapt zonder dat hij een vergunning had. Segatashya werd enkele dagen vastgezet.
 
Zijn arrestatie zorgde voor een ommezwaai. Nu stort hij zich op duurzaam bosgebruik, met steun van de plaatselijke autoriteiten. Op een deel van zijn land staan nog eucalyptusbomen, elders plantte hij avocado en mangobomen. 

Segatashya zegt dat zijn maandelijkse inkomen ongeveer 147 euro is. Met de illegale houtkap verdiende hij hetzelfde, maar daarmee verwoestte hij ook geleidelijk zijn bron van inkomsten.

"Deze bomen onderhouden is gemakkelijk en ik verdien geld met de verkoop van het fruit. Dat is veel eenvoudiger dan illegaal kappen en levert geen problemen met de autoriteiten op", zegt hij.

Sinds 2009 stelt de Rwandese overheid overal op het platteland landbouwexperts aan die boeren moeten voorlichten over beter landgebruik via een overheidsprogramma dat gericht is op bebossing.

Via het programma moeten bossen in diverse zwaar aangetaste gebieden, hersteld worden. De overheid richt zich daarbij vooral op het planten van fruitbomen, die kunnen zorgen voor inkomsten voor de plaatselijke bevolking.