Thailand gaat rijstboeren meer betalen

"Thailand zal kunnen testen hoe trouw de consument is als de impact van zijn nieuwe rijstbeleid te voelen zal zijn op de internationale markt", zegt econoom Samarendu Mohanty van het Internationaal Instituut voor Rijstonderzoek (IRRI). "Consumenten zullen meer moeten betalen voor jasmijnrijst en andere soorten. De markten hebben al gereageerd, van mei tot augustus zijn de prijzen gestaag gestegen."

De kersverse Thaise premier Yingluck Shinawatra beloofde in haar verkiezingscampagne rijst te kopen van boeren in armere regio's voor prijzen die bijna 50 procent hoger liggen dan de marktprijzen.

Aanzienlijke stijging

Boeren krijgen rechtstreeks 15.000 baht (387 euro) per ton ongemalen witte rijst en 20.000 baht (516 euro) per ton jasmijnrijst. Dat betekent een aanzienlijke stijging ten opzichte van het gemiddelde van de laatste tien jaar voor witte rijst, de referentierijst, waarvoor 300 euro per ton werd betaald op de internationale markt.

Volgens Thaise landbouwfunctionarissen hebben zo'n vier miljoen rijstboeren zich geregistreerd voor het nieuwe plan. De financiële stimulans komt er net wanneer de boeren met stijgende productiekosten (meststof, pesticiden, olie) kampen.

600 euro per ton rijst

Midden september kostte Thaise rijst 471 euro op de internationale markt, de hoogste prijs sinds december 2009. De Vereniging van Thaise Rijstexporteurs (TREA) zegt dat de prijs dit jaar nog tot 600 euro kan stijgen. Dat houdt risico's in, zegt ze.

"De regering verhoogt de prijs van de ene dag op de andere met 50 procent", zegt Vichai Sriprasert, voormalig TREA-voorzitter. "Daardoor zal Thaise rijst de internationale concurrentie niet langer aankunnen. Het is zeer vreemd dat de regering miljarden baht uitgeeft om tussen te komen op de rijstmarkt."

Vicepremier Kittiratt Na-Ranong zegt dat de regering functionarissen zal meesturen met Thaise delegaties om het armoedebeleid van de nieuwe regering in het buitenland uit te leggen. "We willen onze boeren helpen."

30 procent van rijstexport

Het nieuwe rijstbeleid komt er op een moment dat er wereldwijd geen rijsttekorten zijn. Thailand exporteert bijna 10 miljoen ton rijst per jaar, goed voor 30 procent van de internationale rijstexport.

In Afrika behoren landen als Nigeria, Ivoorkust en Zuid-Afrika tot de grootste kopers van Thaise rijst. In Azië voeren de Filipijnen en Indonesië de lijst aan. In de geïndustrialiseerde wereld zijn Europa en de VS stabiele markten voor Thaise rijst.

Buurland Vietnam is de grootste concurrent, met 6,7 miljoen ton per jaar, goed voor 22 procent van de exportmarkt. Andere grote exporteurs zijn Pakistan, China en de Verenigde Staten.

Thailand zal ook de terugkeer van India naar de internationale rijstmarkt voelen, na een vier jaar durend exportverbod op niet-basmatirijst. Indiase rijsthandelaars hebben al vergunningen op zak om 2 miljoen ton rijst uit te voeren.

Rijstcrisis van 2008

"Als een speler als Thailand zo'n programma uitvoert, verwacht je normaal gezien een snelle stijging van de internationale prijzen" zegt Mohanty. "Maar door de rijstvoorraden en de rijst van opkomende rijstleveranciers als Birma, Cambodja en Brazilië zal zich geen herhaling van de rijstcrisis van 2008 voordoen."

In dat jaar steeg de rijstprijs naar meer dan 750 euro per ton. Dat verscherpte het hongerprobleem nog. Oorzaken waren te kleine rijstvoorraden doordat grote exporteurs als Vietnam en China de uitvoer beperkten om de eigen voedselzekerheid niet in het gedrang te brengen.