Slowaakse artsen dienen massaal ontslag in

De artsen eisen binnen twee maanden hervorming van de gezondheidszorg en hogere salarissen. Komen die er niet, dan zullen ze hun ontslag doorzetten, waardoor ziekenhuizen het aantal operaties moeten beperken en afdelingen moeten sluiten.

De actie is geïnspireerd op een soortgelijke actie van Tsjechische artsen eerder dit jaar. Dat land heeft net als Slowakije te maken met onderfinanciering van de gezondheidszorg, een sector die veel moeite heeft met de transformatie van communisme naar een kapitalistische democratie.

"Al twintig jaar is een discussie gaande over de problemen in de gezondheidszorg. Ondanks regeringswisselingen is er nog steeds geen oplossing in zicht", zegt Tibor Sedlak, een vakbondsleider die werkt bij het Ruzinov Ziekenhuis in de hoofdstad Bratislava.

Bedrijf

De Slowaakse artsen eisen een salaris van minimaal anderhalf keer het nationale gemiddelde dat iets minder dan 800 euro per maand bedraagt. Ze willen ook meer geld voor gezondheidsfaciliteiten en een stop op de controversiële plannen om van de ziekenhuizen staatsbedrijven te maken.

Een dergelijke transformatie zou volgens hen de kwaliteitsstandaarden negatief beïnvloeden en niets verbeteren aan de financiering.

"We zitten met het probleem dat voor elke injectiespuit waar het ziekenhuis een euro voor betaald, maar 60 cent wordt terugbetaald door de verzekering. Dat verandert niet als je van een ziekenhuis een bedrijf maakt. Het zou alleen betekenen dat het ziekenhuis, als bedrijf, verlies draait. Dat probleem moet dan opgelost worden door te bezuinigen op behandelingen en procedures, waardoor we nog minder zorg kunnen bieden", zegt Sedlak.

De Slowaakse minister van Gezondheid, Ivan Uhliarik, heeft aangekondigd in gesprek te zullen gaan met de artsen. Hij heeft echter al aangegeven dat het plan om van ziekenhuizen bedrijven te maken, door zal gaan. Voorstanders beweren dat daardoor gezonde managementpraktijken worden geïntroduceerd in het ziekenhuizenwezen. Ook stelt hij dat er geen budget is om de salarissen van artsen te verhogen.

Communisme

Na de val van het communisme erfde Oost-Europa een zorgsysteem dat al ernstig achter liep vergeleken bij het Westen. Opeenvolgende regeringen probeerden de gezondheidszorg te moderniseren naar Westers voorbeeld. Hoewel de levensverwachting, kindersterfte en beschikbaarheid van behandelingen in de afgelopen twintig jaar toenamen in de regio, zeggen veel gezondheidswerkers dat die cijfers ernstige problemen in de gezondheidszorg maskeren.

In sommige Oost-Europese landen heeft langdurige onderfinanciering ertoe geleid dat ziekenhuizen het moeten stellen zonder basisapparatuur en -materialen.

In Roemenië, waar de overheidsuitgaven voor gezondheidszorg het laagst zijn van de hele Europese Unie, zijn er in de afgelopen tien jaar  verschillende malen protesten van artsen en gezondheidswerkers geweest. De situatie was volgens de artsen zo slecht dat ze in sommige gevallen noodzakelijke medicijnen voor patiënten uit eigen zak betaalden.

Eigen bijdrage

Roemenië gaf vorig jaar iets meer dan 4 procent van het bruto binnenlands product uit aan gezondheidszorg. Het gemiddelde in de EU ligt rond 8 procent. Buurland Bulgarije geeft ongeveer evenveel uit aan gezondheidszorg als Roemenië. In de afgelopen twee jaar hadden  ziekenhuizen zo weinig geld, dat operaties opgeschort werden en alleen nog de meest noodzakelijk zorg werd geleverd.

Vorig jaar dienden duizenden artsen in Tsjechië hun ontslag in als protest tegen de lage salarissen. Jonge artsen zouden volgens hen een basissalaris van 650 euro per maand verdienen, terwijl het gemiddelde maandelijkse inkomen in het land 900 euro is.
Het protest leidde tot een verhoging van de salarissen tot boven het nationale gemiddelde en beloften van de overheid om de gezondheidszorg te hervormen. Maar sommige hervormingen,  zoals een eigen bijdrage voor ziekenhuisverblijf en bepaalde medicijnen, zijn niet populair. Eigen bijdragen van patiënten werden ook ingevoerd in andere Oost-Europese landen, maar ze leidden niet tot een verbetering van de zorg.

Exodus

In Roemenië verdient een arts soms niet meer dan 200 euro per maand. In Bulgarije is dat amper meer. In Hongarije krijgt een beginnende arts soms niet meer dan 350 euro per maand. In de Baltische staten verdienen gespecialiseerde chirurgen soms minder dan 1000 euro per maand.  

De slechte arbeidsomstandigheden leidden tot een exodus van specialisten en jonge artsen naar West-Europa en de Verenigde Staten. Overheden, ziekenhuisdirecties en vakverenigingen erkennen dat deze braindrain de problemen in de gezondheidszorg alleen maar verergert.