Portugal geschokt over wansmakelijke campagne tegen abortus

“Op een dag, toen ik knus in de baarmoeder lag, merkte ik iets vreemd op dat ik niet kon verklaren, iets dat me deed huiveren. Ik voelde dat mijn leven me werd ontnomen. Een mes nam me bij verrassing toen ik gelukkig aan het spelen was, terwijl ik alleen wilde geboren worden zodat ik van je kon houden. Mamma, hoe kon jij mij doden?”
Deze tekst staat op pamfletten, die deze week gevonden werden in de rugzakken van peuters op een basisschool in Setubal. Op de pamfletten staan ook andere tekstopschriften, in Braziliaanse spelling, zoals psalmen uit de Bijbel en fragmenten uit Het Laatste Oordeel. Gruwelijke beelden tonen resten van foetussen op een vuilnisbelt.
De pamfletten zijn ondertekend door een Amerikaanse kerk in Wisconsin en werden over het hele land verspreid. Ze moeten de Portugese bevolking ertoe oproepen niet de weg van de Verenigde Staten te volgen, waar abortus al sinds 1973 legaal is. De pamfletcampagne toont eens te meer aan dat het debat over abortus nauwelijks op een rationele manier kan worden gevoerd. Tegenstanders zien het als een oorlog. De inzet voor hen is dan ook hoog.
Op 11 februari moeten 8,9 miljoen kiesgerechtigde Portugezen met ja of nee antwoorden op de vraag: “Gaat u akkoord met de decriminalisering van abortus, als het de keuze is van de vrouw, en als het wordt uitgevoerd in de eerste tien weken van de zwangerschap in een erkende gezondheidsinstelling?”

Drie jaar celstraf

Vandaag is Portugal nog altijd een van de EU-landen met de strengste abortuswet. Abortus is er alleen legaal wanneer het leven van de moeder in gevaar is, wanneer in de eerste twaalf weken van de zwangerschap blijkt dat de foetus misvormd is, of wanneer de vrouw verkracht is. In alle andere gevallen kan een vrouw die abortus pleegt drie jaar celstraf krijgen.
De vraag voor een referendum kwam er al in 1998. Toen werden de voorstanders van een soepelere abortuswet verslagen door een krachtig “neen” van het platteland, de steden in het conservatieve noorden en de Atlantische eilanden Azoren en Madeira. Deze keer voelden de voorstanders van abortus zich gesteund door de socialistische premier José Socrates.
Polls in november gaven het “ja”-kamp een duidelijke voorsprong met 67 procent tegenover 22 procent tegenstemmen (en elf procent onthoudingen). In de laatste poll zag het ja-kamp zijn voorsprong echter slinken tot 53,4 procent. 33,6 procent van de bevraagden gaf aan tegen een soepelere abortuswet te zullen stemmen.
De uitslag van het referendum lijkt dus tot op het laatste moment alle kanten te kunnen uitgaan, maar de smerige pamfletcampagne van de abortustegenstanders zou daar anders over kunnen beslissen. De publieke opinie, voor- en tegenstanders, veroordelen de campagne die de peuters als “vrijwilligers” hebben gerekruteerd voor deze “vuile campagne” als “wansmakelijk”.
Dr. Antonio Pinheiro, leider van “Juntos pela Vida” (“Samen voor Leven”) en tegenstander van een flexibelere abortuswet, zei aan IPS dat de belangrijkste bewegingen tegen abortus in Portugal niet verantwoordelijk zijn voor de campagne, “die niet strookt met onze handelswijze”.

"Middeleeuwse campagne"

De beroemde filmmaker en theaterdirecteur José Fonseca e Costa was meer uitgesproken in zijn reactie. Hij veroordeelde de campagne als “middeleeuws, een typisch product van Portugal, waar veel groeperingen alles vereren wat uit de Verenigde Staten komt, en waar anderen blijven leven onder de beschermende vleugel van de Kerk.”
Hoewel Fonseca geen vooraanstaande rol speelt in het ja-kamp, kan zijn populariteit bepalend zijn voor de einduitslag van het referendum.