Omkoperij hangt wereld de keel uit

In de meeste landen van West-Europa en in de VS moest amper twee procent van de bevolking agenten het voorbije jaar iets toesteken om problemen te vermijden, schrijft de internationale corruptiewaakhond Transparency International in zijn Global Corruption Barometer 2006. Het rapport werd vandaag (7 december) in Brussel voorgesteld.

Toch vindt 70 procent van de Europeanen en 78 procent van de Noord-Amerikanen dat hun regering te weinig onderneemt tegen corruptie. Ze hebben het dan over grotere omkoopschandalen waarvan ze bedrijven en politici verdenken. Bijna één op vijf van de Noord-Amerikanen gelooft zelfs dat hun bestuurders corruptie aanmoedigen.

In arme landen heeft ook kleinschalige corruptie dramatische gevolgen, zegt David Nussbaum, directeur van Transparency. In sommige landen krijgen mensen zonder smeerleg geen drinkwater of stroom. Afrikanen die te maken krijgen met corrupte ambtenaren, moeten gemiddeld 6 euro onder de tafel toeschuiven om een aansluiting in orde te brengen. Dat is een onhaalbaar bedrag voor straatarme mensen.

Gerechtelijke diensten, politieagenten en onderwijsinstellingen in Afrika die iets willen bijverdienen, laten zich gemiddeld meer dan vijftig euro per keer toestoppen. In Latijns-Amerika moeten patiënten die in een geldbelust ziekenhuis belanden, meer dan 450 euro in een discrete omslag overhandigen om goede medische behandeling te krijgen.

Transparency International publiceert zijn Global Corruption Barometer al voor de vierde keer. De conclusies baseren zich op een opiniepeiling van Gallup International bij bijna 60.000 mensen in 62 landen. In Japan, Spanje, Taiwan, Hongkong en Kroatië hebben mensen de indruk dat de corruptie of de gevolgen ervan het voorbije jaar nog erger zijn geworden. Indiërs voelen beterschap.

Smeergeld komt het vaakst kijken bij contacten met de politie, met de burgerlijke stand of met andere overheidsdiensten die vergunningen afleveren en met de gerechtelijke overheid. Maar de respondenten geloven dat politieke partijen en parlementen het meest corrupt zijn, gevolgd door de zakenwereld, de politie en de gerechtelijke macht. Religieuze instellingen, niet-gouvernementele organisaties en de burgerlijke stand staan minder onder verdenking.

In grote delen van Afrika en in landen als Bolivia, de Filipijnen, Zuid-Korea en Turkije zeggen meer dan zeven op de tien van de respondenten dat corruptie hun eigen leven in belangrijke mate tekent. Zelfs twee op de tien Europeanen voelen dat zo aan. Bijna iedereen heeft wel de indruk dat corruptie nog een grotere rol speelt in de zakenwereld en de politiek.

Afrikaanse respondenten zijn merkwaardig genoeg positiever dan de Europeanen en Noord-Amerikanen over want hun regering onderneemt tegen corruptie. "Heel wat Afrikaanse landen beginnen echt meer te doen", zegt Nussbaum. "Er is nog veel werk aan de winkel, maar de Afrikanen hebben de indruk dat hun leiders het probleem ernstig nemen. Maar die inspanningen worden dan wel ondermijnd door multinationals die smeergeld blijven betalen. In andere studies stelden we vast dat Europese bedrijven veel sneller overgaan tot corrupte praktijken in Afrika dan in Europa.

Landen kunnen veel ondernemen om de corruptie in te dammen, zegt Transparency. Ze kunnen gedragscodes uitwerken voor overheidspersoneel, klokkenluiders beter beschermen en ervoor zorgen dat corrupte ambtenaren bestraft worden. Van 10 tot 14 december komen in Jordanië alle lidstaten van de VN-conventie tegen Corruptie samen. Ze zullen de uitvoering en de controle op de naleving van de internationale afspraken bespreken. IPS MDG1(PD/ADR)