Indiase vrouwen breken macht van woekeraars

Het is altijd druk rond het witgelamineerde bureau van Rinki Kumari, een 20-jarig meisje dat de contacten met de Bank of India verzorgt voor de bewoners van Sahdeokhap, een dorpje in het oosten van de Indiase deelstaat Bihar.
 
Kumari is geen bankbediende, maar een ‘bank mitra’ (vriend van de bank), die haar dorpsgenoten helpt met de juiste formulieren als ze willen sparen of lenen. Haar taak is een onderdeel van het project Jeevika (“Broodwinning”) in Bihar, dat van de Wereldbank 48 miljoen euro ontvangt om de komende twee jaar een half miljoen mensen in vierduizend dorpen te bereiken.
 
Het doel: sociale en economische machtsverwerving. Bihar heeft als een van de allerarmste deelstaten van India een inkomen per hoofd van nog geen 120 euro, een kwart van het nationale gemiddelde. Relatief gezien is het aantal armen de laatste decennia fors afgenomen, maar het zijn er nog steeds 36 miljoen.
 
Jeevika helpt vrouwen om zelfhulpgroepen op te zetten, om elkaar te helpen met sparen, lenen en andere economische activiteiten. Hiermee weten ze aansluiting te vinden op de formele sector.

Woekeraars

 
Het belangrijkste effect van deze groepen is dat ze de macht van de ‘sahukars’ breken, zegt Sunil Narain van de lokale afdeling van de bank. Deze kredietverstrekkers uit de hoogste kaste weten de dorpelingen eeuwig aan zich te binden met rentes van wel 10 procent per maand, met hun schamele bezittingen als onderpand. “Wij kunnen leningen verstrekken van 9 procent per jaar, zonder onderpand”, aldus Narain. “Daarmee investeren ze in vee, werktuigen of zelfs een winkeltje. Maar liefst 95 procent van de leningen wordt afbetaald. De ‘sahukars’ zijn hier nu een uitstervend ras.”
 
Samen kunnen de vrouwen maatschappelijke diensten verlenen, bedrijven vormen en een betrouwbare klant voor banken zijn. “Het grote gevolg is dat de zelfhulpgroepen zo de starre bureaucratie weten te omzeilen,” zegt Vinay Kumar, een bankconsultant bij Jeenika, “en ook de starre sociale orde die vooral vastzit op het kastensysteem en de patriarchie.”

Lobbygroep

 
De groepen fungeren ook als lobbygroep, om ervoor te zorgen dat beloofde wegen of stroomvoorzieningen daadwerkelijk worden aangelegd. Kumar: “Door de groepen hebben de vrouwen een stem gekregen. Ze zijn mee gaan praten over de uitvoering van bepaalde wetten of subsidies. Of ze kunnen ervoor zorgen dat niet-functionerende leraren worden terechtgewezen.”
 
“Vrouwen die getraind zijn in het Jeevika-programma hebben meer zelfvertrouwen en eigenwaarde”, zegt Kartikey Dhanji, een hoge districtambtenaar in Bihar. “Ze kunnen beter met lastige situaties omgaan dan vrouwen die niet aan het project meedoen.” Het project traint vrouwen om de actieve, zelfbewuste mensen te worden die Bihar zo hard nodig heeft om aan de armoede te ontstijgen.