"Crisis" in Palestijnse ziekenhuizen

"Er is een groot gebrek aan medicijnen tegen kanker en epilepsie, speciale babyvoeding, middelen voor nierdialyse, pijnstillers, middelen voor verdoving en zelfs rubberhandschoenen", zegt Hassan Khalaf, onderminister van Volksgezondheid in de Gazastrook. Volgens Khalaf, die zelf arts is, wachten honderden patiënten op "oogoperaties, kijkoperaties en andere dringende ingrepen."

Geen alternatieven meer

"Tijdens de eerste jaren van de blokkade konden we ons nog redden, maar nu hebben we geen alternatieven meer", legt Khalaf uit. "We hebben te maken met een grote crisis. Veel gezondheidsdiensten liggen stil en ik ben bang dat het helemaal uit de hand zal lopen. Gaza heeft gewoon de geneesmiddelen en het medisch materiaal niet die nodig zijn."

Khalaf schat dat de gezondheidsdiensten in de Gazastrook dit jaar maar een derde van de medische voorraden hebben binnengekregen die eigenlijk nodig zijn. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie bedroeg de aanvoer vorig jaar ook maar 40 procent van wat nodig was.

Israël grendelt de Gazastrook af sinds de verkiezingen van 2006 het militante Hamas er aan de macht brachten. De aanvoer van veel levensmiddelen, bouwstoffen en schoolmateriaal is sterk teruggelopen, en zelfs babyvoeding, antibiotica, röntgenapparatuur en ander medisch materiaal ontsnappen niet aan de blokkade.

Al in 2007 was er een nijpend gebrek aan meer dan tachtig essentiële geneesmiddelen en belangrijk operatiemateriaal, maar de plaatselijke artsen vonden meestal wel een oplossing. Als de juiste slangetjes voor een operatie bijvoorbeeld niet voorhanden zijn, gebruiken de chirurgen slangetjes met een andere diameter. Dat leidt dan tot een pijnlijke of niet optimale behandeling, maar de patiënt kan wel geholpen worden.

Bombardementen op ziekenhuizen

Maar elk jaar werd de situatie moeilijker, vooral na het 23 dagen durende offensief dat Israël eind 2008 en begin 2009 in de Gazastrook voerde. Meer dan de helft van de ziekenhuizen, 44 gezondheidsposten en de opslagplaats van de Palestijnse Rode Halve Maan in de Gazastrook werden toen gebombardeerd. In februari 2011 vielen er ook Israëlische bommen op een opslagplaats van medisch materiaal in Jabaliya, een stad 4 kilometer ten noorden van Gaza-Stad. "We verloren een groot deel van de voorraden die we kort daarvoor na lang wachten hadden gekregen uit Ramallah (op de Westelijke Jordaanoever)", zegt Khalaf. De lijst met belangrijke geneesmiddelen die vaak niet voorradig zijn, is intussen aangegroeid tot 180 items.

Voor kankerpatiënten, nierlijders en mensen met ernstige hartaandoeningen ziet het er daardoor steeds slechter uit in de Gazastrook. Volgens een groep Noorse artsen die de Gazastrook in februari bezocht, zijn al veel kankerpatiënten gestorven door het gebrek aan medicatie. Ook routineoperaties en tandverzorging moeten voor veel mensen almaar uitgesteld worden.

Internationale oproepen

Ook internationale organisaties maken zich al langer zorgen over de gezondheidssituatie in de Gazastrook. In juni vorig jaar deed de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) een oproep om de invoer van "levensreddende geneesmiddelen en medische apparatuur" in de Gazastrook weer "ongehinderd" mogelijk te maken. Volgens de WHO is het ook belangrijk dat medisch personeel vrij in- en uit- kan reizen om een betere opleiding van artsen en verplegers mogelijk te maken. Ook het Internationale Rode Kruis heeft al herhaaldelijk de alarmklok geluid.

De noodkreten lijken langzaam enig effect te hebben. Nadat het Palestijns Centrum voor de Mensenrechten op 13 juni had gemeld dat de Gazastrook sinds februari dit jaar geen medische leveringen meer heeft ontvangen, heeft het Internationale Rode Kruis zijn plaatselijke voorraden overgedragen aan de ziekenhuizen in de Gazastrook.

Het op de Westelijke Jordaanoever gevestigde Palestijnse ministerie van Gezondheidszorg kondigde ook aan dat het hulp zou sturen en dat ook Egypte binnenkort geneesmiddelen zal leveren.

Tijdelijke oplossingen

Maar volgens het ministerie van Volksgezondheid in Gaza is dat enkel een doekje voor het bloeden. "Israël en de Palestijnse regering in Ramallah zijn allebei verantwoordelijk voor de medische crisis in de Gazastrook", zegt Khalaf. Israël bemoeilijkt de invoer van hulpgoederen door steeds weer nieuwe hindernissen op te werpen en vertragingen te veroorzaken. De Palestijnse ambtenaren in Ramallah negeren de noden in de Gazastrook bewust, zegt Khalaf.

Toen de donorlanden hun hulp aan de Gazastrook na de machtsovername van Hamas stopzetten, werd de humanitaire hulp voortgezet via de regering in Ramallah. Volgens Khalaf functioneerde dat systeem tot het ministerie in Ramallah de coördinatie met hun collega's in de Gazastrook stopzette en verder werkte met eigen contactpersonen.

Khalaf wijst ook de internationale gemeenschap met de vinger. Volgens hem waren de Israëlische invoerboycot van medische voorraden en de verwaarlozing van de gezondheidssector in de Gazastrook door de Palestijnse Autoriteit niet mogelijk geweest zonder internationale steun. "Er zit een bedoeling achter," zegt hij, "het is een onderdeel van de blokkade. De internationale donors en het ministerie in Ramallah bieden ons alleen tijdelijke oplossingen."